جنگالیا کِلّ، قسط 16 | کُجھ ربّ ورگیاں بیبیاں ۔ 5

 

کُجھ ربّ ورگیاں بیبیاں۔٥

 (Mother Teresa) امّاں ٹریسا

 ویسے تاں بھولا مینوں جاندا تاں کئی سالاں توں سی۔ کدے اوہ فِلماں وِچ ایکسٹرا دے رول وِچ کھچت ہوندا، کدے کِسے دی فِلم پروڈکشن وِچ رُجھیا ہوندا، کدے کِسے دی ڈرائیوری، کدے کِسے شاپ تے مکینکی نال متھا مار  رہیا  ہوندا۔ آخر اَک کے اِک دِن میں اوس نوں پُچھ ہی لیا کہ "تُوں بننا کیہ چاہوندا ایں؟" اگوں اوس  بڑے ہی بے خوف لہجے نال کہیا کہ بِلے بھاجی، تُسیں رتا مُٹھ رکھو، ہُن مینوں  تُہاڈی بمبئی دا بھید آ گیا  اے۔ ایتھے آر جاں پار ۔۔ وِچ وِچالے لٹکدے بندے نوں ایتھے کوئی نہیں پُچھدا۔ کئی سالاں توں اوہ میرے سِٹِنگ روم جِتھے اکثر بہہ کے اسیں فِلمی کہانیاں دے سکرِپٹ لِکھدے ساں، اوتھے اوہ آپنی ٹپریواساں وانگوں رات کٹائی کر چھڈدا سی۔

دھرم بھا جی دی ہوم پروڈکشن “پرتِگّیا” سُپرہِٹ ہون توں بعد میں وی آپنی ہوم پروڈکشن وِچ رُجھیا ہویا سی کیونکہ دھرم بھا جی تے اجیت یار نے پُورا پُورا ساتھ دین دی ہری جھنڈی مینوں دے دِتی سی۔ اِک دِن اچانک بھولا مینوں مِلیا، کہندا "بلبیر بھاجی، مینوں آپ نال بہت ضروری کم ہے۔ چنگا تُسیں آپے مِل پئے ہو۔ بس بھا جی تُسیں اِک مہینہ میرے تے بھروسہ کرکے چلّو ۔۔۔ اج توں تُہاڈی پروڈکشن میری پروڈکشن ہووے گی، تُہاڈی ہر اؤکڑ دا توڑ میں کراں گا۔ بھاجی، میرا اِک جانوں بہت بُری طرح  کڑِکّی وِچ پھسیا ہویا ہے۔ اوس نوں دو کُو مہینیاں لئی ڈیڈھ دو لکّھ روپئے چاہیدے نیں۔ اوہ آپنا دس لکھ دا فلیٹ ساڈے ناں کرن نوں راضی ہے۔ آپاں دوویں ودھیا علا قے وِچ رہاں گے۔ دُوجا ادّھے پورشن دا پنج ہزار روپئے سانوں کرایہ مُفت آ جانا ہے۔ نالے چنگی جگہ رہن دا آپنا رُعب وی ہوندا ہے فائینینسراں تے ڈِسٹری بِیوٹراں تے۔گل کیہ بھولے نے مینوں بہُتا سوچن ہی نہیں دِتا۔ کِسے طرح اوہ فلیٹ مینوں دُوا ہی دِتا۔ جگہ سچ مُچّ ہی بہُت ودھیا ایریا وِچ سی۔ اِک دم پارک دے ساہمنے۔ فلیٹ دا باہرلا ماحول تاں بہت ہی دل کش سی۔

پر اندرلا ماحول میری سمجھ توں کُجھ کُجھ باہر سی۔ کُجھ کُجھ میرے لئی ان سُکھاواں جیہا سی۔ پہلے کمرے وِچ اکثر اِک پارسی بابا جی، ہر ویلے اِک میز کُرسی تے گھنٹیاں بدھی بیٹھا، کتاباں تے بہیاں کھاتے نال متھا ماردا رہندا۔ شاید اوس  کول کئی فرماں دے اکاؤنٹ دا کم سی۔ سارے اوس نوں بڑی عزت نال باوا جی یا پاپا کہندے سن۔ اوہ بڑا ہی مِٹھ بولڑا تے مِلنسار سی۔ تھوڑی دُور تے اوس دی اِک لانڈری دی دُکان سی جو اوس دے بچّے چلاؤندے سن۔ پاپا رہندے تاں کِتے ہور آپنے لمبے چوڑے خاندان دے نال سن۔ ایتھے اوس نے اِک کُڑی نوں رکھیا ہویا سی، جِس نوں پیار نال ڈیکرا (پُتری) کہہ کے بُلاؤندے سن پر زیادہ تر اوس نوں امّاں کہہ کے ہی بُلاؤندے سی۔

 امّاں دا اصل ناں تاں ایلس سی۔ اوہ ساؤتھ دی رہن والی سی۔ شاید ایسے لئی اکثر ساؤتھ والے چھوٹیاں چھوٹیاں بالڑیاں نوں وی عزت نال امّاں ہی کہہ چھڈدے نیں۔ امّاں اِک سِدھی سادی عام جہی وقت دی مدھولی ہوئی کُڑی سی۔ جانوں اوہ کوئی روٹی ٹُک بناؤن دی مشین ہی ہووے۔ سویرے تڑکسار توں رات تک اوس دے کم ہی نہیں سن مُکدے، بس چل سو چل۔ پتہ نہیں اوہ کِس مِٹّی دی بنی ہوئی سی۔ ٹُٹّی پھُٹّی اوہ ہندی بول لیندی سی۔ ایداں دی ہی درڑی ہوئی انگریزی نوں مُونہہ مار لیندی سی۔ پاپا نال اوہ اکثر گُجراتی جاں پارسی لہجے وِچ ہی گل کردی سی پر آپنی ہتھ وٹاؤن والی نوکرانی ماریا نال واوھا کھُل کےکنڑ بھاشا وِچ گلاّں کردی ناں تھکدی سی۔ دراصل، اوہ آپنی روزی روٹی لئی چار پنج بندیاں لئی لنچ بنا کے ٹِفن بھیجدی سی۔ ایس وِچ اوس دا ہتھ خرچہ تے آپنا کھانا نال نِکل آؤندا سی۔

پاپا دی اوہ بہت سیوا کردی سی۔ وِچوں سماں کڈھ کے اوہ پاپا دی لانڈری وِچ وی دو تِن گھنٹے کپڑیاں دی چھانٹی دا کم کر آؤندی سی۔ فیر شام نوں اوس نے نیڑلی سبزی منڈی وِچ بازار لین چلے جاندی ۔۔۔ اگلے دِن سویر لئی۔

بھولا تھوڑے دِن تاں میرے نال  رہیا ، فیر پتہ نہیں کیہڑے لمبے چکّراں وِچ اُلجھ کے رفو چکّر ہویا، فیر اوس دی کدے کوئی اُگھ سُگھ نہیں مِلی۔ شروع شروع وِچ تاں مینوں ایس گھر دا سارا ماحول عجیب وغریب لگدا سی۔ تڑکسار توں دوپہر تک ٹِفن والیاں دا رولا رپّا پیا رہندا۔"بائی گھائی (جلدی)کرو، ملا (مُجھے)اور بھی ٹِفن اُٹھانے اور بانٹنے ہیں ۔۔۔ آپکی تھوڑی سی چُوک (غلطی)سے میرے سارے دِن کا دھندا چوپٹ ہو جائےگا امّاں۔" کدے امّاں نے رولا پاؤنا "ارے پانڈو، بھائی پانچ تاریخ جھالی، حالے تائیں ٹِفن دے پیسے لے کے نہیں آیا۔ ایسا کیسے چلے گا، میرے کو بھی راشن بھرنا ہے، ماریا بائی اور تُماری پگار (تنخواہ)بھی دینی ہے۔" کُجھ نہ کُجھ مچھی بازار لگیا ہی رہندا۔

اِک دِن امّاں تے پاپا نے مینوں اِک دِن گُزارِش کیتی،"بلبیر جی، تُم بھی اپنا کھانہ، ناشتہ یہیں گھر پے کھا لیا کرو۔ تُمھیں گھر کا صاف سُتھرا، مرضی کا تازہ کھانہ بیٹھے بِٹھائے مِل جائےگا ۔۔۔ اور امّاں کی تھوڑی بہُت مدد بھی ہو جائیگی۔ اگّوں امّاں فٹ دینی بولی، "اینے بندیاں وِچوں آپکا کھانہ تو پھوکٹ(مُفت)وِچ ہی نِکل آئیگا۔ بلبیر جی، آپ زری بھی فِکر نہ کرنا، میں دھیرے دھیرے آپکا پنجابی طریقے کا کھانہ پکانا بھی سکھ لوں گی۔ مینوں دوجیاں دی سیوا کرن وِچ بڑا ہی آنند مِلدا ہے۔"فیر ہولی ہولی میں وی امّاں دے آپنے پن وِچ رچن لگ پیا۔ ہُن مینوں امّاں دا مچھّی بازار آپنی زندگی دا کُجھ کُجھ حِصہ لگّن لگ پیا۔

کئی وار میرے کول آئے مہماناں دی اوس  دِل کھول کے سیوا کرنی۔ بھاویں اوس  وِچاری دا آپنا بجٹ اپسیٹ ہو جائے۔ اوس  رتا پرواہ نہ کرنی۔ کئی وار اوس نے بالکونی وِچ بیٹھیاں دیر رات تائیں مینوں اُڈیکدیاں رہنا۔ فیر مینوں کھانا گرم کرکے دینا۔ میں بتھیرا کہنا ،مینوں ایداں بالکُل چنگا نہیں لگدا۔ میری روح تے ایوں بھار جیہا پیندا ہے۔اوس  ہمیشہ ہس کے ٹال دینا کہ بلبیر جی، آپ بھی تو ہماری روز کی کِٹ کِٹ شور شرابا برداشت کرتے ہو۔

جدوں کدے امّاں بہُت تھکّی ٹُٹّی جاں پریشانی دی حالت وِچ کلّی بالکونی وِچ چٹائی تے بیٹھی ہولی ہولی ٹھرا پیندی رہندی تے وِچ وِچ سِگریٹ دے کش وی کھِچی جاندی۔ کدے کدے رات دے سناٹے وِچ نال دی بالکونی وِچ مینوں بیٹھے نوں اوس دیاں سِسکیاں بھرن دی آواز صاف سُنائی دیندی سی۔ پہلاں پہلاں تاں مینوں اوس دے اجیہے شوق بڑے گھٹیا عورتاں والے لگدے سن۔ مینوں اوس دا کردار وی کُجھ چالُو قِسم دا لگدا سی۔ کدے میرے بھرم نے اوس دا رشتہ پاپا نال جوڑ دینا، کدے کِسے نال۔ فیر ہولی ہولی کُجھ مینوں آپ احساس ہویا۔ کُجھ پاپا نے دسیا کہ ایس وِچاری نے تاں آپنے پِنڈے تے بڑے ہی آپنیاں تے بیگانیاں دے دُکھ آپنی معصوم ننگی روح تے جھلّے نیں۔ ایس وِچاری دی روح بُری طرح پچھی پئی اے۔ غریبی تے لاچاریاں بڑے بڑے بندیاں نوں توڑ کے رکھ دیندیاں نیں۔

امّاں لئی ہولی ہولی میری نفرت ہمدردی وِچ بدل گئی۔ ہُن میں اکثر اوس دے دُکھدے ناسوراں تے آپنی ہمدردی تے اپینت دے پھہے رکھن لگ پیا۔ ہُن مینوں اوس دا کوئی وی کرم اوپرا یا ناگوار نہ لگدا۔ ہُن مینوں ایوں جاپداجیویں میں پاپا تے امّاں ایتھے اِک خاندان وانگ رہ رہے ہاں۔ میں اوس  نوں کئی پنجابی کھانے بناؤنے سِکھائے تے کئی کُجھ اوس  کولوں وی سِکھیا۔ گلاّں گلاّں وِچ اوس  اِک دِن اچانک ہی مینوں پُچھ ہی لیا، بلبیر جی، آپکی فِلم لائن وِچ ایہہ لڑکیاں، شراب، سِگریٹ تاں عام ہی چلّدا ہونا اے۔ بلبیر جی، جے تُہاڈی کوئی گرل فرینڈ ہے تاں تُسیں بے جھِجک ایتھے نال لے آیا کرو۔ میں پُورے دِل سے آپ دونوں کی خاطرداری کرونگی۔" مینوں اِک دم امّاں دی گل تے غصّہ وی آیا تے فیر کِتے اوس دی لُکی ہوئی معصوم محبت تے ناز وی محسوس ہویا۔ میں کہیا،"امّاں، اجیہی کوئی گل نہیں۔ مینوں ایہناں تِنّاں چیزاں دا کوئی شوق نہیں۔ دُوجا میں آپنے گھر نوں سدا  اِک مندِر وانگ پاک رکھنا چاہوندا ہاں۔ بس میرا کم ہی میری عبادت ہے۔ ویسے امّاں، تیری ایس صاف گوئی تے زِندہ دِلی لئی بہُت بہُت شکریہ۔ "

"بلبیر جی، آپکی عبادت سے یاد آیا، میں ہر بُدھوار مہیم چرچہ وِچ نوینے (ارداس لئی)کے لیے جاندی ہاں۔ اوتھے سارے ہِندو، سِکھ، مُسلِم، عیسائی اِکٹھے رل کے دُعا کردے نیں۔ کہندے نے، کوئی اوتھے لگاتار نوں نوینے پُورے کر لوے تاں اوس دیاں سارِیاں من دِیاں مُراداں پُوریاں ہو جاندیاں نیں۔ اب میں بلبیر جی، آپکی کامیابی کے لیئے نوں نوینے پُورے کروں گی ۔۔۔ اگر بلبیر جی، آپ آپنے نوں لگاتار نوینے پُورے کر لوگے تو ۔۔۔ گوڈ آپکی ساری مُرادیں پُوری کر دیگا ۔۔۔ ایسا میرا اِک دم نکی فیتھ ہے اوس  پر۔۔ "

اچھا، میں تیرے نال نوں لگاتار نوینے پُورے کروں گا۔ اگر تُم مُجھے آپنی ساری آپ بیتی (کہانی) سُناؤ گی تو۔" امّاں وِچاری دِیاں اکّھاں بھر آئیاں تے لمبا جیہا ہوکا لے کے کہیا کہ"بلبیر جی، کی لووگے ایویں گندگی بھرے گٹر نوں پھرول کے۔میں اگّوں کہیا جیویں تیری مرضی۔ تینوں کوئی مجبوری نئیں۔اچّھا بلبیر جی، اِک تاں میں آخری وار تھوڑی شراب پی کے سُناؤں گی۔ دُوجا میرے نال اِک وعدہ کرو کہ میری کہانی سُن کے مینوں جِنّی مرضی نفرت تُسیں کرنا ۔۔۔ پر غُصّے وِچ آ کے مینوں تے میرے پاپا نوں ایس فلیٹ وِچوں کڈھنا نہیں ۔نہیں امّاں نہیں، جے توں مینوں تنگدِل سمجھدی ایں تاں بے شک نہ سُنا۔

تد امّاں نے دو تِن موٹے گُھٹ شراب دے پیتے تے نال ہی اِک لمبا کش سِگریٹ دا کھِچیا تے دھوآں پُورے تان نال اسمان ول وکھیر کے بولی، اصل وِچ ایس دھوئیں ورگی ہی میری آپ بیتی ہے بلبیر جی۔ اسیں کیرلا دے کِسے چھوٹے جیہے پِنڈ وِچ رہندے سی۔ میرا پیو ڈیوِڈ اِک چرچ وِچ قبراں پُٹّن توں لے کے سارے ہی چرچ دے کم کردا ہوندا سی۔ میرے پیو دی شراب پین دی بھیڑی لت دی  وجہ توں اوس دی چرچ دی نوکری وی گئی۔ فیر ہولی ہولی گھر دے بھانڈے تک وِک گئے۔ اُتّوں اسیں چھ بھین بھرا، میں گھر وِچ سبھ توں وڈّی دھی سی، ماں اکثر بیمار رہندی سی۔ لاچاری تے غریبی نے میرا سکول جانا وی چھُڑا دِتا۔ عیاش، شرابی، غیر ذمہ وار باپ دِیاں نالائقیاں نے آپنی ساری قبیلداری دا بوجھ اِک معصوم باراں سال دی کُڑی دے گل مڑھ دِتا۔ میرا اِک نن بن کے غریب، بیمار، اپاہجاں دی سیوا کرن دا سُفنا وِچے ہی کھُر گیا۔ فیر آنڈھ گُوآنڈھ دے بھانڈے مانج کے، آپنے ٹبّر دی اِک باراں سالا امّاں بن کے پالنا کردی رہی۔

آپنی بدقسمتی، غریبی لئی سدا  جھوردی رہی۔ ماں دی دوائی دے پیسیاں دی وی باپُو آپنی دوائی (شراب)لے لیندا۔ ماں چاہے سہِکدی دم توڑدی رہے، چھوٹے بھین بھرا بُھکھ نال بِلکھدے رہن ۔۔۔ باپُو اینا ڈھیٹھ جیہا ہو گیا سی۔ اخیر مجبوراً باپُو نوں شہر آؤنا پیا۔ اوہ تاں چنگی قِسمت نال باپُو نوں پاپا دی لانڈری وِچ کم مِل گیا۔ جو وی باپُو نے کماؤنا، کھانا گھٹ تے پینا زیادہ۔ ہولی ہولی باپُو دی اِک دارُو ویچن والی آئی نال یاری ہو گئی۔ اوس دے ہی کہے تے مینوں شہر سد لیا گیا۔ بس فیر کی میرے بے غیرت پِیو نے جوان دھی دے ساہمنے ہی اوس  حرامی آنٹی نال گُلچھرے اُڈاؤنے۔ دِنیں سارا دِن اوس دے گھر دے بھانڈے اور روٹی ٹوک کا سارا کام کرنا۔ راتیں اوس دے اڈّے تے شراب ویچنی پیندی۔ طرح طرح دے گُستاخ شرابیاں نے سرعام میرے نال چھیڑخانیاں، بدتمیزیاں کرنیاں۔ جے میں رتا وی حیل حجّت کرنی تاں بیلٹاں تے سوٹیاں نال مینوں اوہناں دوہاں نے کُٹّنا۔ جو وی پیسے ایدھروں اودھروں بخشیش وی بھیکھ وانگ مِلنی، اوہ میں چوری پِنڈ پِچھے آپنے چھوٹے بھین بھراواں تے بیمار ماں نوں بھیج دینی۔

اِک دِن اوس  آنٹی نے مینوں آپنے کِسے عیاش شرابی گاہک نال رات باہر جان لئی مجبور کیتا۔ اگر تجھے بہت پیسے چاہیئے تو بھین چود سالی رانڈ بن کے دھندے پر چڑھ جا۔ فیر پیچھے گاؤں والوں کو خوب پیسے بھیجنا۔ اوس  رات اوہناں دوناں نے دارو وِچ ٹلّی ہو کے مینوں پشواں وانگ کُٹیا۔ مار مار کے میرے سارے پِنڈے تے نیل لاشاں پا دِتیاں۔ دُوجے دِن میں روندی کُرلاؤندی پاپا دی لانڈری تے چلے گئی۔ پاپا جی بڑے ہی درویش تے رحم دِل بندے سن۔ ہمیشہ مینوں اوہناں اِک آپنی دھی وانگوں پیار دُلار دِتا اتے میرے پِیو نوں اوسے دِن لانڈری وِچوں دھکّے مار مار کے کڈھ دِتا۔ اوسے دِن توں پاپا نے میری سرپرستی دی سونہہ کھا کے آپنی بزُرگی دا میرے سِر تے ہتھ رکھ دِتا۔ 

پہلاں پہل میں سارا دِن لانڈری وِچ ہر طرح دے چھوٹے کم کرنے تے فیر پاپا دے گھر جا کے سارے گھر دے کم کرنے۔ آخر اِک دِن پاپا نے میرے تے ترس کھا کے ایتھے اِک کمرہ تے رسوئی کِرائے تے لے لئی تے مینوں لوکاں دے ٹِفن بنا کے بھیجن دے آہرے لا دِتا۔ ہُن جو وی کُجھ ہے میرا پاپا ہی سبھ کُجھ میرے لئی نیں، میری ماں، میرا باپ، میرا تاں گوڈ وی ایہی ہے۔ بلبیر جی، پاپا دی سیوا ہی ہُن میری عبادت ہے۔ہُن میں کِنی دیر توں اِک بُت وانگر امّاں نوں نِہاردا  رہیا ۔ آپ مُہارے میرے ہنجُو بہہ رہے سن۔ میرا سِر پُورے احترام نال امّاں اگے جھُکیا ہویا سی۔

پچھلے چھ بُدھوار میں امّاں نوں اُچیچے طور تے آپنی کار وِچ نوینے کرن لے کے گیا۔ آپنی کامیابی لئی امّاں دے گوڈ اگے جودڑیاں کیتیاں۔ حالے ستواں ہفتہ شروع ہی ہویا سی کہ لدھیانہ (پنجاب) توں میرے ماتا جی دی بیماری دی خبر آ گئی۔ مینوں سارے کم وِچے چھڈ کے جانا پیا۔ رات اگلی بھلکے جان دی میں تِیاری کر  رہیا  ساں۔ اوس  رات اچانک امّاں میرے گلے لگ کے بڑی ہی روئی۔ بڑی ہی جذباتی ہو کے کہن لگی،"بلبیر جی، تُسیں اکثر ہی کہندے رہندے ہو کہ میری ماں مینوں بہُت پیار کردی ہے تے میری ہی وجہ توں اوہ بیمار وی رہندے نیں تے مینوں ہمیشہ اوہناں دی ہی فِکر ستاؤندی رہندی ہے۔ میں آپنی ماں دا بڑا ہی من دُکھایا ہے۔ اوہناں دی سیوا کرن دا میرا سبھ نالوں وڈّا دِلی ارمان سی۔

 کیہ بلبیر جی، ایس یتیم لاوارث کُڑی تے اِک احسان کروگے؟ بلبیر جی، مینوں اِک وار آپنے نال پنجاب لے چلّو، بس اِک نوکرانی، اِک سیوادارنی سمجھ کے ہی لے چلّو۔ میں تُہاڈی ماں دی رجّ کے جی جان نال بے غرض سیوا کراں گی۔ مینوں تُہاڈے کولوں تے تُہاڈے گھردیاں کولوں کُجھ وی معاوضے وِچ نہیں چاہیدا۔ بس اوہ وی تھوڑی جیہی آپ دی ماں دی ممتا تے اپینت مِل جائے تاں میں دھن ہو جاواں گی۔ دو ٹوک روٹی دے تاں لوکیں پالتو کُتے نوں وی پا دیندے نیں ۔۔۔ بس اینا ہی۔ مینوں آپنے ادھورے سُفنے پُورے کرن دا اِک نِمانی جیہی کوشش تاں کر لین دِیو بلبیر جی۔ اِک پنتھ دو کاج ہو جائینگے - ماں کی سیوا بھی، آپکی پُوجا بھی۔اوہ جھلّی ممتا تے سیوا دی دیوی، آپ وی رجّ کے روئی تے مینوں وی بھُبّیں رُوآیا۔ میں اوس  نال وعدہ کیتا، ایس وار مینوں جا لین دے۔ اگلی وار تینوں ضرور نال لے کے چلُوں گا آپنی ماں کول۔

"میں تاں بلبیر جی، آہ دیکھو اِک پنجابی سوٹ تے کڑا وی (آپ جیسا) لے کے رکھیا ہویا سی۔ یہ دیکھو بلبیر جی، اوس  دِن توں بعد میں دارُو تے سِگرٹ نوں کدے ہتھ وی نہیں لایا۔" میں اِک دم ہکّا بکّا جیہا ہو کے اوس  ول بِٹ بِٹ تکّدا  رہیا ۔ جانوں اوس دی انبھول سچّی سُچی معصوم جہی محبت نے مینوں سدا  لئی کیل کے رکھ دِتا۔

پر ماڑی قِسمت، میں پنجاب اجیہا آیا مُڑکے ڈھاڈی قِسمت تے حالاتاں نے بمبئی پرتن ہی نہیں دِتا۔ میری بیمار ماں ضِد کرکے بہہ گئی، تینوں میری سونہہ، تینوں میرے پیار دا واسطہ، میری اج پہلی تے آخری گل من کے ایتھوں سِدّھا کینیڈا نوں آپنے بھین بھراواں کول چلے جا۔کیویں وی دِل تے پتھر رکھ کے، تے امّڑی  دے حکم دا ودھا رُدھا چلے تاں گیا پر چار سال تِل تِل کرکے کنیڈا وِچ روز مردا  رہیا ۔ سبھ کُجھ ریت وانگوں ہر ساہ کِردا  رہیا ۔

جدوں چار سال بعد سِدھا کناڈا توں بمبئی پہُنچیا، پِچھوں پاپا دُنیا چھڈ کے چلے گئے سن۔ وِچاری امّاں پتہ نہیں کِتھے رُل کھپ گئی۔ بڑا ہی امّاں نوں لبھیا - بڑے ترلے گھتے۔ اج نہ ہی ماں رہی ناں اوس دی سیوا کرن والی مِلی۔ بڑے چاواں نال آپنی ایلس نوں سدا  لئی آپنی بنا کے کینیڈا لیجان لئی آیا ساں۔ پر میرے ورگے کرماں مارے نِمانے جیہے بندے لئی ربّ ورگی سیوا دی پُنج ایلس عرف "امّاں ٹریسا" کِتھوں۔۔؟ میری نظر وِچ ایلس سچ مُچّ ہی ’’ امّاں ٹریسا ‘‘ توں گھٹ نہیں سی (امّاں) اوہ چِکّڑ وِچ اُگ کے وی اِک اجیہا کمل سی، جِس دی نرمی، نزاکت تے تازگی ہمیشہ جیُوندی رہی۔ بھاویں تِن دہاکے توں اُتے ہو چُکے نیں امّاں توں وِچھڑیاں، عمر دا آخری پڑاء آ گیا ہے۔۔۔۔ فیر وی ۔۔۔۔

نہ جانے پھِر بھی کیوں انتظار ہے

آنے کا تو کوئی بھی وعدہ نہیں ہے

جاری ہے۔۔۔۔۔