جنگالیا کِلّ، قسط 11 | جنگالیا کِلّ ۔ 7

 

جنگالیا کِلّ ۔ ٧

اِک دِن راتیں اچانک پریتما دا بھارت توں فون آ گیا۔ ہِچکیاں لے لے کے اُچی اُچی روئی جاوے، "ہائے بِلے! میں لُٹ گئی، میں وِدھوا ہو گئی، میرا بچہ یتیم ہو گیا۔ آسام وِچ  کِسے جوان نے کھُندک وِچ  آ کے میرے پتی دا خُون کر دِتا۔ میں تے میرا بچہ بہُت سہمے ہوئے ہاں۔ بلبیر  جیویں  وی کرکے توں آ جا۔ میں بہُت ہی اِکلی محسوس کر رہی ہاں۔ میں بالکل ہی ٹُٹ گئی ہاں۔ تیرے نالوں ودھ کون میرا آپنا ہے  جِس دے  موڈھے تے سِر رکھ کے میں رو سکاں۔ میں اِک دم جذباتی ہو گیا۔ جانوں بوکھلا جیہا گیا ہوواں۔ میں آپنا سٹور گھاٹے تے ہی سیل تے لا دِتا۔ باپ  جی تے گھردیاں نے بڑا سمجھایا، "تیری ایہہ بے صبری تے بھٹکن نے ویکھیں سبھ دا تھلا لاہ دینا اے۔ لکھاں کروڑاں دی گل ہے۔ سبھ دے سانجھے پیسے نیں۔ تیرے کلّے دے تاں نہیں۔ نالے ہُن اِنڈیا توں کِس کول جانا اے۔ ساڈا سارا خاندان تاں  ایتھے  ہی سیٹل ہے۔"

پر میں کِسے دی وی اِک نہ سُنی۔ سٹور گھاٹے تے ویچ دِتا۔ جو وی حِصے آیا باپ   نوں نال لے کے واپس اِنڈیا آ گیا۔  جیہناں  وی میرا تان سی تنو منو دھنو سبھ کُجھ پریتما نوں پیش کر دِتا۔ دِن رات پرچھاویں وانگ اوس دے موڈھے نال موڈھا ڈاہ کم کردا رہیا۔ ہولی ہولی پریتما سنبھلن لگ پئی۔ اوس نُوں  مِلٹری ولوں کافی وڈا معاوضہ مِل گیا۔ بچے نوں مِلٹری ٹرینِنگ کریڈِٹ وِچ  داخلہ مِل گیا۔ کنیڈا توں تُرن توں پہلاں ہی اوس دی تے اوس دے بچے دی لمبی چوڑی لِسٹ وی پہُنچ گئی سی۔ کیمرہ، مِیوزِک کیمرہ، وی. سی. آر. ، اِک میوزک ڈیک وغیرہ۔ پتہ نہیں کیہ کیہ۔ 50،60 ہزار دی شوپِنگ کرنی پئی تے اینی ہی ایئر پورٹ تے ڈیوٹی دینی پے گئی۔ فیر ہر دُوجے تیجے مہینے پُونا دا ٹرِپ رکھ لینا۔ ہوٹلاں، ٹیکسیاں تے ہزاراں روپئے خرچ کرنے پے جانے۔ ہر بار موٹا خرچہ۔ سبھ نالوں دُکھ والی گل، مینوں آپنے  پِیو نوں کلیاں ہی کئی کئی ہفتے اکھوں پروکھے کرنا پیندا۔ ہر واری پرتما نے ایہی کہنا، "بس، بچے نوں تھوڑا آپنے پیراں تے کھڑا ہو لین دے فیر آپاں ویاہ کروا کے باپُو جی دی خوب سیوا کراں گے۔ آپاں مُڑکے تِنوں کینیڈا  چلاں گے ۔ نِت نواں لارا۔ تھوڑا بہُت پُچکار کے اوپرا جیہا پیار کر چھڈنا۔

گل  کِیہ ہُن ایہہ ماں پُت پُوری طرح نال سیٹ ہو گئے۔ چاروں پاسیوں پیسہ، زمین دا وی حِصہ مِل گیا۔ الاٹ ہوئے پٹرول پمپ دی وی انھی کمائی آؤن لگ پئی۔ فیر وی پیسے ولوں کدے اوہناں  دی نیت ناں رجدی۔  جیویں  میرا انت دیکھن تے تُلے ہون۔ روز کوئی نہ کوئی نویں فرمائش جاں ونگار پائی رکھنی۔ ہُن ہولی ہولی مینوں نظر  انداز  وی کرنا شروع کر دِتا۔ کل جو اِک وڈا سہارا سی اج اوہ بوجھ جاپن لگ پیا۔ اِک دِن اکّ کے میں پُچھ ہی لیا، "مینوں لگدا ہے ہُن تُہانوں میری کوئی ضرورت نہیں رہی۔  جیویں  میری ہوند ہُن تُہاڈے لئی کُجھ کُجھ بوجھ بندی جا رہی ہے۔ میں تاں پریتما جی، آپنے پیار دا بدھا  ایتھے  بیٹھا ہاں۔ تقریباً پچھلے 30 ،  40 سال توں تُوں مینوں ایویں ٹرکائی جاندی ایں۔ ہُن تاں دو ٹوک گل مُکا دے۔ جاں تاں پُوری طرح  اج مینُوں  آپنے گلے نال لا لے، جاں اُکا ہی گلوں لاہ کے سُٹ دے۔ ایس  طرح تِل تِل کرکے روز مرن نالوں تاں اِک وار مرنا کِتے چنگا اے۔

اگوں پریتما نے کہیا، "اچھا، اج میں تینوں سچ سچ دس ہی  دیندی  ہاں۔ برداشت کر لویں گا کہ نہیں؟ "میں کہیا، "ہاں، تُسیں بے جھِجک ہو کے کہو۔ پریتما نے اِک دم آپنے تیور بدلے تے بڑی ہی کُرخت  جیہی  آواز وِچ  کہیا، "سُنو بلبیر صاحب، نہ میں تینوں کدے کل پیار کردی سی تے نہ ہی اج کردی ہاں۔ میں تاں کدے تینوں آپنے قابل ہی نہیں سی سمجھیا۔ بس توں ہی ڈھیٹھاں وانگ میرا کھہِڑا ہی نہیں سی چھڈدا۔

میرے تے تاں  جیویں  سو گھڑے ٹھریا پانی پے گیا ہووے۔ میں سُن ہو گیا۔ جانوں دھرت مینُوں  غرقن لئی رتا وی وِہل نہ  دیندی  ہووے۔  جیویں  اج پریتما نے بڑی ہی بے رحمی نال اِک طنز دا کوئی موٹا جیہا جنگالیا کِل ، دُھر میرے جِگر وِچ  ٹھوک دِتا ہووے، جو اج وی ناسور بن کے میرے سینے وِچوں رِسدا ہے۔ کل وی اِویں رِسدا رہے گا۔  جیویں  میرے ہوش حواس اُڈ گئے ہون۔  جیویں  میرے جنون نوں اج خصی کرن لئی رسے پا کے کِسے الک ویڑکے وانگوں ڈھاہیا ہووے۔ میں بے بس چھٹپٹا رہیا ہوواں۔  جیویں  میرے جیؤندے جاگدے وجود نوں اج کوئی تگڑا کھورا لگ گیا ہووے۔ جو ہر پل میرے ہتھوں ریت وانگوں کِر رہیا ہووے۔  جیویں  میرا اج ہر ساہ پریتما نوں نہیں سگوں آپنی موت نوں اُڈیک رہیا ہووے۔ میرے پنجاہ سالاں دے اِک طرفہ ادھورے پیار دا بس ایہی انعام سی۔ اِک "جنگالیا کِل" سدا  الھے زخماں دے رِسدے ناسور۔ کِیہ میرے انھے تے جھلے جنون دا بس ایہی انت ہے. . انت. . ہے۔ ویسے تاں پُوری حیاتی میری ہر سوچ پریتما تے آ کے مُک جاندی سی۔ شاید  ایسے  لئی میری ساری شاعری وی اوس نوں ہی  سجدے کردی رہی۔ خاص کرکے میری ایہہ غزل میرے ہی ادھورے پن دی ترجمانی کردی اے:

بن بن کے ہر بات بِگڑی

کُچھ تو ہمیں میں کمی ہوگی

زندگی دُکھوں کی اِنتہا سے گُزری

کُچھ تو ہمی میں کمی ہوگی

کیہ الھڑ عمر دا ناکام عِشق اینا جھلا، بے قابو تے آپ ہُدرا ہو جاندا اے جو اتھرا دِل وار وار اوہی غلطی کرن نوں مجبور ہو جاندا ہے۔ بھاویں اوس نُوں  کِنا وی ذلیل، رُسوا کیوں نہ ہونا پوے۔اج فیر اچانک پتہ نہیں کیوں سبھ کُجھ ملّو مَلی اِک فلیش  بیک فِلم رِیل وانگ میرے ذہن وِچ  آپے تُرن لگ پیا۔

پہلاں پہل اوس دے گھروں روہتک وِچوں بھُکھا بھانا ادھی ٹھری نھیری رات، انجان سُنسان راہ تے جان لیوا 30 میل دا سفر، فیر اِک لمبی بیماری دی تکلیف ہنڈھائی۔ دُوجا اوس دی بے وفائی تے رُکھے ویہار کرکے خُود کُشی کرنا، جِس دا دُکھ میں اج وی پِچھلی ادھی صدی توں بھُگت رہیا ہاں۔ میری خستہ انتڑیاں کارن نہ زیادہ گرمی سہار سکدا ہاں نہ ہی زیادہ سردی برداشت کر سکدا ہاں۔

تیجا، پریتما دے پریم پتر لے جان لئی اینا رِسک لے کے اوس خونخوار جاٹ دے چوبارے وِچ  جانا۔ اوس اکھڑ جاٹ دِیاں کہیاں گئیاں کھریاں کھریاں گلاں اج 16 آنے سچ نِکلیاں، کہ اوہ سردارنی میرے ساسو  کی گھنی بدمعاش، چالو رانڈ سیں۔ پیسے اور آپنی عیش کے لیئے کِسی کے گیل بھی سو سکے۔ ارے مطلب کے  لئے  سُسری نیچ تے نیچ کام کرنے کو تیار ہو جائے۔ میں بھی کچی گولیاں ناں کھیلا سوں۔

چوتھا، آپ آپنے ویاہ بارے گل کرن نوں پہلاں آپ ہی بُلا کے فیر اندر کھاتے اگلے نوں نیواں دِکھاؤنا۔

پنجواں، آپے اِک دِن بن بُلائے ہی شہرت دی بھُکھی، آپنے سٹاف ممبر نال میری شوٹِنگ تے پہُنچنا تے آپے ہی آپنی اپنیت  دی نیڑتا دِکھاؤنی۔ آپ شادی شدہ تے اِک بچے دی ماں ہوندیاں ہویاں وی مینوں آپنی مرضی نال آپنی ہوس دا شکار بنایا کہ میں آپ جو مرضی کردی پھِراں پر توں صِرف میرے لئی ہی جینا ہے۔

چھیواں، اِک وار اُچیچے طور تے آپ تے آپنے بچے توں کہا کے مینوں آپنے بچے دے جنم دِن تے بُلایا۔ کافی لوک اِکٹھے کیتے۔ پارٹی دا سارا خرچہ میں ہی چائیں چائیں کیتا۔ فیر اچانک اوس دا خاوند آ گیا۔ مینوں اوس ساریاں دے ساہمنے ادھی راتیں گھروں کڈھ دِتا۔ پریتما اِک لفظ نہ بولی،

زندگی نے گھروں کڈھیا

موت نے نہ بوہا کھولھیا

تیری دیہلیز ہی قبر بن گئی

جدوں اندروں توں بوہا سی ڈھوا لیا

فیر آپے مینوں کینیڈا بار  بار دِل فریب جذباتی خط پا کے مینوں آنے بہانے لُٹدی رہی۔ نِت نویں کوئی نہ کوئی فرمائش کردے رہنا۔ کدے ہتھ تنگ ہے، پیسے بھیج دے۔ کدے آپنے بچے دے ہتھوں چھوٹی  جیہی  چٹھی لِکھوا اِموشنل بلیک میل کردی رہی۔

فیر اچانک پریتما دے خاوند دا قتل ہو جانا۔ ایس دے بعد لمے چوڑے خط آؤنے کدے ٹیلیفون وی کہ اج مینوں تیرے موڈھے دی لوڑ ہے، جِس تے سِر رکھ کے میں رو سکاں۔ اجیہی نازُک حالت وِچ  مینوں میرے سبھ توں قریبی ہمدرد دوست دی لوڑ ہے۔ جو میرے سہِمے یتیم بچے نوں آ کے سہارا دیوے۔

فیر وی، مینوں تاں ایوں لگے  جیویں  اوہ میرے بِناں مر جاوے گی۔ ایہی اصل وقت ہے یاری نِبھاؤن دا۔  جیویں  میں بالکل ہی پاگل ہو گیا سی۔ سارے ٹبر نے خاص کرکے پِتا  جی نے میرے ترلے کیتے، "کاکا، اینے گھاٹے وِچ  کاروبار نہ ویچ۔ سبھ دا بہُت نُقصان ہووےگا۔ پر کِتھے، میں کِس دی سُندا۔ ہتھیں سبھ کُجھ اُجاڑ دِتا۔ بچے کھُچے تے پریتما نے جھاڑو فیر دِتا۔

اِک دِن میں اوس نُوں  آپنے گھر لُدھیانے پِتا  جی نوں مِلاؤن لے گیا۔ جانوں زبردستی پِتا  جی توں پنج ہزار روپئے پریتما نوں شگن وی دُوآئے کہ کل نوں ایہہ تُہاڈی ہون والی نونہہ ہے تے پہلی وار آپنے گھر آئی ہے۔ پِتا  جی نے اودوں کہیا سی، "میریا جھلیا پُترا، ایس دے گھر وساؤن والے چالے نہیں دِسدے۔ ایہہ تاں میرے بچے تینوں ورت رہی ہے۔ توں تاں ایس  پِچھے میرا بُڈھاپا وی رول دِتا ہے۔ 

 جیویں  اوس جادوگرنی نے میرے سِر وِچ  کُجھ دھوڑیا ہووے۔ میں لکھ چاہ کے وی کدے اوس نُوں  کِسے گلوں نہ کر ہی نہیں ساں سکدا۔ اِک وار اوہ میرے نال میرے جدی پِنڈ گندھووال گئی۔ جِتھے میرے دادا جی دا بنوایا شیش محل نُما  گھر تے پریتما بہت متاثر ہوئی ۔ خاص کرکے اوس دِیاں  اُچیاں اُچیاں تصویراں والیاں کندھاں تے سارے پاسے رنگ برنگے شیشے لگے ہوئے سن۔ سویرے شام، اوہناں  رنگین شیشیاں دا نظارہ بڑا ہی رمنیک لگدا سی۔ سبھ نالوں دِلچسپ تیسری منزِل دے چوبارے تے بہہ کے کئی کئی میل توں قُدرتی نظاریاں دے کُھلے منظر نظر آؤندے  سن۔ پریتما کہے، "بس بِلے، مینُوں  اج آپنے سُفنیاں دا گھر مِل گیا۔ آپاں دونوں ساری دُنیا توں دُور  ایتھے  آ کے آپنا چھوٹی جیہی جنت وساواں  گے۔ میں کملے نے اوس دے نِکے جیہے لارے پِچھے پُورے گھر دِیاں چھتاں نویاں پوا دِتیاں۔ ایویں چار پنج لکھ روپئے خرچ دِتے۔ صِرف ایس  لئی کہ ایہہ گھر میری پریتما نوں پسند ہے۔ اج اوہ گھر وی میرے وانگ اکلّا اُداس تے اُجڑیا پیا اے۔ میرے دِل وانگ رنگلے شیشیاں دِیاں کِچراں وِکھریاں پئیاں نیں۔ کِتے چھتاں نال شہد دیاں  مکھیاں دے ڈومنے لگے نے کِتے بے باک کبوتر جِتھے جی کرے وِٹھاں کر رہے نیں۔

بس  ایسے  طرح اوس دے موہ وِچ  میں انھاں ہویا دِن رات اوس دے پِچھے پونچھ ہِلاؤندا پھِردا رہیا۔ کاش میں اینی شِدت نال رب پِچھے بھاؤندا تاں اوہ وی مِل جانا سی۔ شاید نِجات ہی میری قِسمت وِچ  نہیں سی لِکھی، بس بھٹکن لِکھی سی۔ سو بھٹکدا رہیا ہاں۔ کدے پُونے، کدے آگرے، کدے انبالے، کدے کِسے شہر، کدے کِسے پِنڈ، کدے وگاراں ناں مُکیاں  بھاویں  میں مُک چلیا۔ بس میں کھوکھلا  ہوندا  گیا تے اوہ سیٹ  ہوندی  گئی۔ ہولی ہولی میری ضرورت وی گھٹدی گئی۔ میری عزت تے موہ وی گھٹدے گئے۔

انت اِک دِن اوہ وی آ گیا جس دِن پریتما نے بالکل بیکِرکے ہو کے میرے دُھر اندر آپنے تِکھے طنز دا اِک موٹا جیہا "جنگالیا کِل ہمیشہ لئی ٹھوک دِتا۔۔ ہُن ہر دِن، ہر پل اوس کِل دا رِسدا جنگال کینسر وانگوں میری نس نس وِچ  گھُل رہیا ہے۔ ہر ساہ میریاں اسیہ چیساں مینُوں  زندگی توں کوہاں دُور لے جا رہیاں نیں۔ ہُن ملو ملی میرے تے منحوس کال دے ہنیرے چھا رہے نیں۔ بس ایویں ہی موت نُوں  بے تابی نال اُڈیکدیاں اُڈیکدیاں ساڈی تاں جون بیہی ہو گئی تے زندگی ایویں اجائیں چلے گئی۔

 اکثر دِل توڑنا تاں سبھ نوں آؤندا اے

پر دِل رکھنا کِسے  کِسے نوں آؤندا اے

آپنا بناؤنا تاں سارے ہی چا ہوندے  نیں

پر کِسے دا ہو جانا کِسے کِسے نوں آؤندا اے

عِشق دموہی سانوں ڈنگیا، ہر پُنیا موت اُڈیکی

اسیں تاں ساری حیاتی نھیر پکھ ہی ہے ہنڈھایا

کدے نِکی  جیہی  گل توں، عُمراں دی توڑ دتی

کدے نِجی  جیہی  گل نوں عُمراں نِبھایا اے

جد وی کدے جیؤن دا سوال آیا اے

بس تیرا ہی سجنا سانوں خیال آیا اے

تیریاں یاداں نے سانوں سدا  جاندا رکھیا

تیرے تِکھے طنزاں نے سانوں مار مُکایا اے

اکثر ذلیل کرن لئی اوہ خامیاں ہی رہے لبھدے

نہ کدے لبھیاں خوبیاں ناں کدے پلکاں تے بِٹھایا اے

جِتھے وی جائیے سب اوہی ساڈی بے قراری اے

ناں جانوں ہُن کِنتھے ساڈی جان دی تِیاری اے

ہُن کہن نوں وی کوئی سانوں آپنا نہیں لبھدا

ہائے غیر ہو کے جینا وی کِنی وڈی لاچاری اے

جاری ہے۔۔۔۔۔