جنگالیا کِلّ، قسط 6 | جنگالیا کِلّ ۔ 2

 

جنگالیا کِلّ ۔ ٢

 کُجھ دِناں بعد وِچارا سنت سنگھ میری خبر لین آیا۔ ہاں بلبیر یار، دُوجے دِن جدوں پریتماں دے گھر تیرا پتہ کرن گیا کہ آپاں کدوں واپس جانا ہے؟   کِیہ پروگرام بنائیے؟ سویرے سویرے پہلی بس جاں اج شام دی بس تے چلیئے؟ پر جدوں اوہناں  نے مینوں دسیا کہ تیرا یار وی عجیب بندہ ہے، وِچ  ہی روٹی چھڈکے راتیں اٹھ نوں وجے دے قریب، کِسے نوں دسے سُنے بغیر پتہ نہیں کہڑے ویلے چوراں وانگ چُپ چاپ کھِسک گیا۔ اسیں سوچیا شاید تیرے گھر ول چلیا گیا ہونا اے۔ ہور تاں ایس  شہر وِچ  اوس نُوں  کوئی جاندا وی نہیں۔ سونی پت جان والی آخری بس وی شامی نِکل جاندی ہے۔ میں ساری رات سوچدا رہیا کہ توں اوہ رات کیویں تے کِتھے کٹی ہووے گی۔ تینوں تاں روہتک وِچ ہور کوئی جاندا وی نہیں سی۔ اینے نوں رگھوِیر چاہ بناکے لے آیا۔

 اوس سنت سِنگھ دی گل وِچ  ہی بُچ لئی۔ تے کہیا جانا  ایس  بھڑوے نے ڈھٹھے کُھوہ وِچ  سی۔ مجنوں دی اولاد جناب ساری رات پالے وِچ  ٹھردے مردے، کُتے کھسی کردے رہے۔ روہتک توں پیدل ہی تیہہ میل، ٹھری، انی، بولی، رات وِچ  تُرے رہے نہ ایس  نامُراد نے کُجھ کھاہدا پیتا سی، نہ ہی تن تے چج دا کوئی گرم کپڑا ہی سی۔ اوہ تاں ربّ دا شُکر کرو کہ کسے نہ کِسے طرح مردا ڈھیندا ایہہ  ایتھے  ہوسٹل تیک پہُنچ گیا۔ راہ وِچ  نمونیہ تاں ہو ہی گیا سی۔ جے کِتے راہ وِچ  ہی بولو رام ہو جاندی تاں سڑک تے پئی لاوارث لاش دا حشر تاں تینوں پتہ ہی ہے، کِیہ  ہوندا  ہے۔ جاں کوئی اوس لاش نوں ٹرک  مِدھ کے نِکل جاندا ہے۔ باقی مِدھی لاش نوں بھُکھے کُتے بِلے، کیویں چیر پھاڑ کے ان پچھاتا کر  دیندے  نیں۔وِچارا سنت سنگھ تاں جانوں اندروں اندریں کمب گیا ہووے۔

رگھویر نے بڑے روہ نال کہیا "سنتیا سارے سیاپے دی جڑھ تاں توں ہے۔ نہ ہی توں بار بار ایس نُوں  روہتک نال لِجاندا۔ نہ ہیں ایس دا ایہہ حال  ہوندا ۔ اج توں بعد ہُن جے ایہہ گیا یاں توں ایس نُوں  نال لے کے گیا تاں دوناں دِیاں ٹنگاں نہ بھن دِتیاں تاں مینوں جٹ دا پُت نہ کہنا۔ میں گل نوں ٹھنڈا کرن لئی مسیں رگھوِیر نوں چُپ کرایا۔ میرے کملے یارا چاہ تاں کدوں دی ٹھنڈی ہو گئی ہے توں حالی تائیں اوویں ہی تتّا، اُبلی جانا ایں۔ نالے ایس  غریب دا   کِیہ قصور۔ ایس  تاں آپدے ولوں سبھ کُجھ چنگا ہی کیتا سی۔ میرے ہی نصیب ماڑے نیں۔ ہر پاسے نا اُمیدی، بے عزتی، بے قدری۔ میں ہی سبھ تے بوجھ بنیا ہاں۔ تینوں وی کِناں تنگ کردا ہاں۔ میں ہی کیوں نہیں مر جاندا۔ سارے ہی پُوآڑے مُک جان۔ اِک دِن ویکھیں تِرلوچن وانگوں توں وی میتھوں اَک کے، کنارہ کر لویں گا۔ میں فیر کلم کلّا۔ ہُن رگھوِیر کُجھ پریشان جیہا ہو کے کہن لگا "اوس ابھاگے دی مجبوری اوہی جانے۔ نہ میں تینوں ایداں مرن دیاں گا تے نہ ہی چھڈ کے بھجاں گا۔ ہاں تینوں بندے دا پُت ضرور بنا دیاں گا۔ ہُن تائیں تاں میں کیتا تیرا بہُت لحاظ۔ ہُن اسیں نہیں سُننی تیری روز دی ریں ریں حال پاہریا۔ جیرا کر، انکھ نال جی، آپاں  ایتھے  پڑھن آئے ہاں بس پڑھنا ہی ہے۔ جے تیری کوئی پرواہ نہیں کردا نہ کرے۔ توں سارے جگ نوں خوش کرن دا ٹھیکہ لیا اے!  میں وِچوں ہی اوس دی گل نوں ٹوکدے ہوئے کہیا "چنگا سنت چھوٹے بھائی، غصہ نہ کریں اوس دِیاں  گلاں دا۔ ایس دے کہے سُنے دی میں تیتھوں معافی منگدا ہاں۔ توں جا کے آرام نال آپدی پڑھائی کریں۔ میرا توں اُکا فِکر نہ کریں۔

اوہ غریب اچھا جی، اچھا جی، کہندا کہندا آپنا کھہِڑا چھُڑاکے چلا گیا۔ بعد وِچ  میں رگھویر نوں ذرا ڈانٹیا، "کملیا!  تُوں میرا غصہ اوس غریب تے کیوں کڈھیا؟ "رگھویر نے اگوں بُڑ بُڑ کردے نے کہیا، "چنگا چنگا! غریب نِمانے بن کے جنے کھنے دے چھِتر کھائی جاؤ۔ میں دُکھی ہو کے  مُونہہ  تے فیر توں رضائی لے کے پے گیا۔ پر سوچاں نے دیر رات تائیں میرا کھہِڑا ناں چھڈیا۔

ہُن میں بجھا  رُجھا بھاویں کِسے نہ کِسے  طرح کالِج تاں چلا جاندا؛ بس سمجھو تاں خانہ پوری والی گل سی۔ ہولی ہولی جوں دی تورے تُریا۔ اکثر لیٹ ہی پہُنچدا۔ ایہو حال مُڑدیاں واری  ہوندا ۔ واپس ہوسٹل پہُنچن دی رتا تانگھ نہ  ہوندی ۔ اکثر ہوسٹل دا میس وی بند ہو جاندا۔ اوویں بھُکھا بھانا بِنا کپڑے بدلے بِسترے وِچ  وڑ جاندا۔  جیویں  کوئی چلدی پھِردی لاش ہووے جاں کوئی چابی والا کھِڈونا۔ چابی بھری تاں کالِج پہُنچ گیا۔ تے فیر ہوسٹل ڈِگدا ڈھیہندا پہُنچ گیا۔ کُجھ شوہدے جیہے مُنڈے میرا مذاق اُڈاؤن لگ پئے۔ کُجھ اوویں ہی کنیں کتراؤن لگ پئے۔ کُجھ جان بُجھ کے پاسہ وٹ جاندے۔  جیویں  میں کوئی نیش  جیہی  فالتو شے ہوواں۔ ہولی ہولی ایہہ بے قدری والا ورتارا خطرناک رُوپ دھار گیا۔ مینوں جینا بوجھ جاپن لگ پیا۔

 جین دی ہر تانگھ دم توڑن لگی۔ موت سِر تے منڈراؤن لگی۔ نا اُمیدی دی  زندگی نےخُود کُشی ول رُخ کر لیا۔ مینوں عجیب  جیہی  اِچوتائی لگی رہندی کہ میں سبھ تے بوجھ، میں منحوس ہاں، مینوں کوئی پیار نہیں کردا، میں کِنیاں دی موت دی وجہ بنی جاواں گا۔ میں آپ ہی کیوں نہیں مردا۔ پہلاں ریل حادثہ فیر شیرا پھتو دِیاں ان آئیاں موتاں۔ پتہ نہیں تِرلوچن وِچارا ہے وی کہ نہیں؟ میں منحوس ہاں، نیش ہاں، میں آپنے ضمیر تے بوجھ ہاں، میری موت میری سبھ نوں سُرخرو کر دیوے گی۔ اج میرا احساس اُکا ہی ڈول گیا۔ میری سوچ سُن ہو چُکی سی۔ میں بوندلیا گُواچا گُواچا، جانوں میں موت دے پِچھے اکھاں میٹی بے تحاشا بھج رہیا ہوواں۔ موت مینوں ڈاہ ناں دے رہی ہووے۔  جیویں  میرا کال میرے سِر تے چڑھ کے بول رہیا ہووے۔

 میں اِلیکٹرو پلیٹِنگ والے آپدے پریکٹیکل پلانٹ وِچ  دُھس مار کے وڑ گیا۔ اوتھے (سائینائڈ تیزاب) نال بنے اِلیکٹروپلیٹِنگ سلوشن دے چلدے ٹب وِچوں اِک چھوٹا سیمپلر ذرا بھرکے پی لیا۔ پیندیاں سار ہی سارے سریر وِچ   جیویں  اگ لگ گئی ہووے۔ تھوڑی ہی دیر وِچ  مینوں خُون دی اُلٹی آئی تے میں چکر کھا کے زمین تے گِر پیا۔ سارے ماسٹراں تے مُنڈیاں نوں ہتھاں پیراں دی پے گئی۔ پرنسپل صاحب نے وڈے ہسپتال فون کرکے فٹافٹ ایمبولینس منگوا لئی۔ تے بیان دِتا کہ ساڈے اِک پڑھیار نے پانی سمجھ کے  اِلیکٹروپلیٹِنگ دا سلوشن پی لیا ہے۔ کِسے طرح ہسپتال پہُنچے۔ اگوں ڈاکٹر کیس نوں ہتھ نہ پاؤن۔ کہ ایہہ تاں خُود کُشی دا کیس ہے۔ پہلاں پولیس نوں آن دیو۔ ساڈے سر اوہناں  دے گل پے گئے۔ جے پولیس دے آؤندیاں آؤندیاں تک ساڈا مُنڈا مر گیا تاں تُسیں اوہدی موت دے ذمہ وار تُسیں ہوو گے۔ میں آپ کہندا ہاں، بے شک تُسیں باقی سارے سٹوڈنٹس نوں پُچھ لوو کہ ایہہ صِرف حادثہ ہے، کوئی خُود کُشی کیس نہیں۔

سلوشن دا رنگ بالکُل پانی ورگا  ہوندا  ہے۔ کِسے نوں وی غلطی لگ سکدی ہے۔ فیر ڈاکٹراں نے جلدی جلدی عِلاج کرنا شروع کیتا۔ دو تِن گھنٹیاں دی سخت محنت نال زہر پیٹ وِچوں باہر کڈھ دِتا گیا سی۔ کئی کئی واری پیٹ دی اِک اِک ناڑ فلش کیتی۔ کئی ناڑاں تاں بُری طرح نال چیریاں گئیاں۔ خُون بند نہیں سی ہو رہیا۔ نواں خُون لایا گیا۔ گلوکوز چاڑھیا تے اوسے وِچ  ہی ٹیکیاں راہیں ہور دوائیاں پاؤندے رہے۔

رگھوِیر نے بڑے حوصلے نال ساری پیروی کیتی۔ سارے ہی مُنڈیاں نوں پیسے کٹھے کرن لئی دُڑایا۔ جِنے وی جِتھوں وی جس کولوں مِلدے نے لے آوو۔ کُجھ نوں ہرجیت نوں لبھن بھیج دِتا۔ کیونکہ اوس دا باپ  تھانے وِچ  وڈا تھانیدار لگیا ہویا سی۔ ہرجیت نے وی پُورے تان نال آپنے باپ  نوں منایا۔ باقی مُنڈیاں نے بڑے ترلے مِنتاں کیتیاں تھانیدار صاحب دِیاں تاں جا کے ایہہ حادثہ پولیس کیس ہون توں بچیا۔ فیر پولیس نے وی وارنِنگ دے کے چھڈ دِتا کہ اوس روم وِچ  وڈے اکھراں نال تھاں تھاں تے لِکھ کے لاؤ کہ ایس  روم وِچ  کُجھ وی پینا سخت منع ہے، وغیرہ ۔

اِدھروں پرنسپل جی نے بلدیو وِیر جی نوں تار جاں فون کرکے بُلا لیا سی۔ اگلے ہی دِن بلدیو بھاجی ہسپتال وِچ  پہُنچ گئے۔ مینوں جیؤندا  دیکھ کے   اوہناں  سبھ نالوں پہلاں تاں ربّ دا ُشکر گُزاریا کہ ربّا تیرا کروڑ کروڑ شکر ہے جو توں آپ ہتھ دے کے میرے بچے، میرے نِکے وِیر دی حفاظت کیتی ہے۔ فیر سارے ہی سٹاف تے ہم جماعتیاں  دا شکریہ ادا کیتا۔ فیر رگھویر نوں گلوکڑی وِچ  لے لیا۔ اوس نُوں  بڑا ہی پیار دِتا۔ "میرے بچے توں اج ہِمت کرکے آپدے یار نوں بچا لیا ہے۔ تیرا میں کیہ، ساڈا سارا خاندان دین دار رہے گا۔ بھاجی حالے تائیں بِلے نوں ہوش نہیں آیا پر ڈاکٹر کہندے نے تُہاڈا مُنڈا ہُن خطرے توں باہر ہے۔ پُوری طرح راضی ہو جائےگا۔ کوئی وڈا نُقصان وی ہو سکدا ہے۔ہو سکدا  اے کوئی انگ وی ماریا جا سکدا ہے۔

وِچارے بھاجی وڈے ڈاکٹر اگے ہتھ جوڑکے کھڑے ہو گئے۔ ڈاکٹر صاحب! اگے جِتھے اینا احسان کیتا اے ہُن ایس  نوں پُوری طرح نال ٹھیک کرن وِچ  کوئی کسر ناں چھڈنا۔ اِک وار پُوری واہ لا دینا۔ اگے جو بھاویں کرتار۔بھاجی نے پرنسپل صاحب تے تھانیدار صاحب دا آپ اوہناں  دے گھر جا کے شکریہ ادا کیتا۔ کافی سارے پیسے رگھویر نوں دے دِتے، کہیا "جس جس بچے نے ویلے سِر مدد کیتی ہے، اوس نُوں  شکریہ نال  پیسے موڑ دیو۔ تِن چار دِناں بعد تھوڑا موڑ پین دے بعد بھاجی نے اِک ٹیکسی بھاڑے تے کیتی تے مینوں چنڈی گڑھ آپنے کول لے گئے تے اوتھے پی.جی.آئی وِچ  داخل کروا دِتا۔ رگھویر وی ساڈے نال ہی چنڈی گڑھ آ گیا۔

ایدھر ایس  حادثے دی گل ساڈے کالج توں تُردی تُردی ساڈے ہوسٹل تک اپڑ گئی۔ فیر ہولی  ہولی لوکاں دے گھراں وِچ  بحث دا موضوع  بن گئی۔ جِنے ہی  مُونہہ  اونیاں ہی گلّاں۔ کُجھ تاں بڑے ہی تہ وِچ  بِھج کے کہندے کہ وِچارے بلبیر تے تاں ضرور کوئی نہ کوئی مصیبت آئی ہوئی اے۔ ہاں یار مینوں تاں لگدا ہے کہ اوہ کُجھ ہِل جیہا گیا ہووے۔ ہر دِن کِسے ناں کِسے پریکٹیکل پیرڈ وِچ  اوس دے کوئی نہ کوئی سٹ لگی رہندی ہے۔ ہاں پچھلے ہفتے مشین شاپ وِچ  جے عین موقعے تے آ کے آپدے سر جی مین سویچ نہ بند کردے تاں گیا سی وِچارا بھنگ دے بھاڑے وِچ۔ اِک ہور دھکے نال آپنا مشورہ دین لئی آن رلیا، "آہ اِلیکٹروپلیٹنگ شاپ وِچ  جیہڑا حادثہ ہویا سی بھاویں سبھ نے آپنے آپنے بچ بچا لئی ایس  حادثے نوں محض اِک ایکسیڈنٹ دی شکل دے دِتی سی پر منّو نہ منّو میری گل، کیتی بِلے نے خُود کُشی ہی سی۔ چلو آپاں  کِیہ لینا۔ اگ لائی تے ڈبو کندھ تے، والی گل کیتی اوس نے تے چلدا بنیا۔  ایسے  طرح ہر اِک دی آپنی آپنی سوچ تے نظریہ سی۔  ایسے  طرح سنت سنگھ تے ایس  حادثے دا بہُت ڈُونگھا اثر پیا۔ اوس من ہی من وِچ  آپنے آپ تے کئی وار دِھکار  جیہی  پائی۔ کاش میں وِچارے بلبیر نوں پریتما نال نہ مِلاؤندا۔ ہو سکدا ہے ایہہ بھانا واپرنوں ٹل جاندا۔

سنت سنگھ نے اوسے طرح بھرے پیتے نے ایہہ سارا حادثہ روہتک جاکے پریتما نال سانجھا کیتا۔ پہلاں تاں اوس سُن کے بڑے ہنکارے تے ہوچھے جیہے لہجے وِچ  ایس  گل دا مذاق اُڑایا  جیویں  کِسے گل دی کوئی کھِلی اُڈا رہیا ہووے۔ کہ ایہو ڈرامے تاں اجکل دے نویں نویں بنے مجنوں نِت ہی کردے رہندے نیں۔ وِچاریاں کُڑیاں دی ہمدردی لین لئی۔ سنت سنگھ دِیاں اکھاں بھر آئیاں۔ میں تاں دِیدی تیرا بڑا ہی آدرکردا سی۔ مینوں نہیں سی پتہ توں اینی گھٹِیا سوچ دی مالِک ہے۔ ہائے اوے ربّا میں کاہنوں اوس غریب نوں تیرے  جیہی  بے درد کُڑی نال مِلایا۔ جس اوس وِچارے معصوم نوں موت دے  مُونہہ  وِچ  پہُنچا دِتا۔ سنت سنگھ بھریاں اکھاں تے بھرے دِل نال اوتھوں اُٹھ کے آ گیا۔

ہولی ہولی پریتما دے سُتے ضمیر نے اوس دی روح نُوں  دُھر اندروں جھنجوڑیا، "کیہ میں سچ مُچ ہی بڑی خود غرض تے ہنکاری ہوئی ہاں!میں کمینی وی ہاں۔جس آپنیاں غلطیاں تے جھوٹھے شک دا مکھوٹا پا کے آپدا تاں پلو سانبھ لیا۔ کِتے سچی مُچی نہ ہو گیا ہووے ایہہ بھاگ۔ میں تاں ایویں اوس معصوم ملُوک جیہے مُنڈے دے دِل نال کھیلدی رہی۔ مینوں کِیہ پتہ سی کہ اوہ کملا اینی بُری طرح میرے تے ڈُل جاوے گا تے میرے لئی آپنی جان دی بازی لا دیوے گا۔ نہیں نہیں میں ایہہ چنگا نہیں کیتا۔ میرا  کِیہ حق بَندا اے ایوں کِسے دی زندگی نال کھیلن دا۔ میں اوس دی تے اوس دے سُچے پیار دی قاتل ہاں۔ میں ہی گُناہ گار ہاں۔ اوہ  ایسے  طرح پاگلاں وانگ آپنے آپ نال گلاں کردی کردی آپ مُہارے سنت سنگھ دے گھر آ گئی۔ "سنت! میرے چھوٹے وِیر، مینوں سچ دسیں  کِیہ ایہہ حادثہ سچی ہویا ہے۔ کِیہ بلبیر بچ گیا اے؟  کِیہ اوہ ہُن خطرے توں باہر ہے؟  کِیہ میں اوس نُوں  مِل سکدی ہاں؟

میں اِک وار اوس توں آپنی بھُل بخشاؤنی چا ہوندی  ہاں۔ مینوں نہیں سی پتہ کہ اج دے زمانے وِچ  وی کوئی کِسے لئی جان دے سکدا ہے۔ کاش میں اوس دے ان بھول پیار دا احساس کیتا  ہوندا ۔ اے ربّا اِک وار بس اِک وار اوس نُوں  چنگا بھلا، راضی کردے۔ میں مُڑ کدے اجیہی گُستاخی بھُل کے وی نہیں کروں گی۔ میں اوس نُوں  ساری زندگی اینا پیار کراں گی کہ اوس دے ہر الھے زخم تے آپنے پیار دی مرہم لاواں گی۔پتہ نہیں  کِیہ  کِیہ وعدے کردی اوہ آپنے آپ نال بے باک، بے جھِجک، آپ مُہارے سبھ دے ساہمنے سنت سنگھ تے اوس دے گھردے اوس دے  مُونہہ  ول دیکھدے رہے۔

"سنت ویرے مینوں کل نوں ہی توں سونی پت لے کے جانا اے۔ آپاں دوویں  چلاں گے ۔ میں اوس نُوں  مِلنا چا ہوندی  ہاں۔ اونی دیر مینوں چین کِتھے۔اگوں سنت نے کہیا، "پریتما دیدی، حال دی گھڑی تاں اوہ سونی پت وِچ  نہیں۔ اوسدا وڈا وِیر جو چنڈی گڑھ وِچ  اِک وڈا افسر لگیا ہویا اے، اوس نے آن کے ساری گل سانبھ لئی، نہیں تاں ایویں پُولیس کیس بن جانا سی۔ سارے مُنڈیاں تے سٹاف ممبراں نے رل کے بڑی بھج دوڑ کیتی سی۔ کِسے طرح بچا تاں لیا اوس نُوں  پر ڈاکٹر کہندے نے حالے خطرہ ٹلیا نہیں۔ شاید  ایسے  لئی اوسدا وڈا بھرا تے اوسدا خاص دوست روم میٹ رگھوِیر اوس نُوں  ٹیکسی وِچ  پا کے چنڈی گڑھ پی.جی.آئی وِچ   عِلاج لئی لے گئے نیں۔ میں کل واپس سونی پت آپنے کالِج جانا ہے۔ دیدی جو وی نویں خبر مِلی، تُہانوں دسدا رہاں گا۔ تُسیں وی رب اگے دُعا کرو۔ اسیں وی سارے کراں گے۔ ربّ بھلی کرُوگا۔"

 جاری ہے۔۔۔۔۔