جنگالیا کِلّ، قسط 22 | اِک بد دُعا۔6

 

اِک بد دُعا۔٦

 اصل سٹ اودوں ہی وجدی ہے جدوں کوئی تُہاڈا آپنا خُون ہی تُہاڈے  مُونہہ  تے چپیڑ مارے۔ جدوں ساوی دی آپنی پندراں سولاں سالاں دی الھڑ دھی میتی پُوری ویلن ہو گئی۔ ہر طرح دے نشے پتیاں وِچ  پُوری ڈرگی ہو گئی تے نِت نویں کالے گورے تے دیسی یاراں نال کئی کئی راتاں گھروں غائب رہن لگی تاں اِک دِن ساوی نے دُکھی ہو کے آپنی دھی میتی نوں ڈانٹیا کہ "توں ایہہ کِیہ لچھن پھڑے نیں؟ خبردار، جے اگوں توں کدے گھروں باہر رہی جاں اجیہے کم کیتے۔" غُصے وِچ  مارے ساوی دے تھپڑ دا جواب میتی نے اگوں تھپڑ نال ہی دِتا تے پُورے روہ وِچ  کہیا " شٹ اپ، یو بلڈی، سٹوپِڈ مم، توں کیہڑے  مُونہہ  نال مینوں اج ٹوک رہی ایں۔ پہلاں توں آپنے مندے کماں  تے جھاتی مار۔ توں میرے لئی کیہڑی اِگزیمپل سیٹ کیتی ہے!" اوس دِن ساوی بڑی ہی روئی، پِٹی تے کُرلائی۔

ایسے  طرح نموشیاں دے جُڑے تانتے نال اِک ہور ساوی دی میرے نال کیتی پُرانی زیادتی یاد آ گئی۔  بھاویں  لالچ، نفرت، خودغرضی، غصہ ساوی دے خاص گُن سن، اینی کھٹاس کُڑتن دے باوجود وی میرے ماں پیو نے آپنی چھوٹی نونہہ ساوی بارے پُوری ممتا بھِجے سلیقہ نال ہر شگن دی ریجھ لاہی۔ اوس نُوں  آپنی وِت مطابق دو تِن سونے دے مہِنگے مہِنگے سیٹ پائے تے پنج ست ودھیا سوٹ تے ساڑیاں آپنے پُت دی بری بناکے پنجابوں نال لے کے آئے تے ماں نے بڑی فراخ دِلی نال کہیا "چل ہُو میرے پُترا، جان دے غُصے گِلے۔ ہے تاں تیرے پُت دی ماں تے ساڈی نونہہ۔" ماں پیو وِچارے آپ چل کے اوس دے سارا گہنہ گھر دے کے آئے۔ اوس دے مندےوہار دے باوجود وی اوہناں  ہمیشہ انتلے ساہاں تیک ایہناں ساریاں دے سُکھ  لئی رب اگے ارداساں ہی کیتیاں۔ کدے کوئی مندڑا بول مُونہوں نہیں کڈھیا۔ کدے ماپے کُماپے نہیں  ہوندے ۔ سدا  ہی ایس  قول نوں پالیا۔ ایس  دے اُلٹ اوس مینوں جو اِکو اِک مُندری منگنی ویلے پائی سی۔ اوہ تاں اوس پہلی لڑائی دے ہلے وِچ  میتھوں لُہا لئی سی۔ جو سبھ نالوں ودھ شرم ناک ہتک والی اوس گل کیتی سی۔ اِک نیلے رنگ دا نوں کُو ڈالراں دا ٹریک سوٹ ہونا اے جو اوس کدے کِسے لگی سیل توں لے کے مینوں دِتا سی۔ شاید ایہہ اوس دا میرے لئی پہلا تے آخری تحفہ سی۔ ساڈے آپسی رِشتے وانگ ایس  ٹریک سوٹ دی حالت وی خستہ ہو چُکی سی۔

میں کئی در بھٹک  بھٹک کے  اخیر آپنے اِک بچپن دے یار پال سینی کول جا ڈیرا لایا۔ پال سینی بڑا ہی من موجی تے فقر قِسم دا یاراں دا یار سی۔ اوس دے چھڑاستان وِچ  کوئی نہ کوئی بھُلیا بھٹکیا، کدے کوئی نواں، کدے کوئی پُرانا جاں کوئی میرے وانگ رن نال لڑ کے پناہ لین آیا ہی رہندا۔ کھان پین دے شوقین بندیاں نال پال سینی دی کُجھ ودھیرے بندی سی پر مینوں اوس آپنے فِلمی بھُس کرکے آپنے گھر وِچ  خاص اپنیت  والی جگہ دِتی ہوئی سی۔ مینوں پیار نال جاں تاں اوہ بمبئی دا بابو کہندا جاں کدے کدے سِدھا ہیرو وی کہہ چھڈدا۔ ایتوار دا دِن سی۔ ساری چنڈال چوکڑی وِچ  کافی گہِماں گہِمی سی۔ سارے آپنی آپنی چاہ دِیاں چُسکیاں نال نال میریاں فِلمی سرگرمیاں دا وی آنند مان رہے سن۔

اچانک ساوی پتہ نہیں کِتھوں پُچھدی پُچھاؤندی اوتھے آن دھمکی۔ پہلاں آؤندیاں ہی اوس زور زور دینی پال سینی دے فلیٹ دا دروازہ بھننا شروع کر دِتا تے اُچی اُچی بولن لگ پئی۔ سارے آنڈھی گوانڈھی، گورے، کالے تے دیسی، چینے، کوریڈور وِچ  کھڑکے تماشہ دیکھن لگ پئے۔ پہلاں تاں اندر وڑدیاں ہی وِچارے پال سینی دی ساوی نے چنگی لاہ پاہ کیتی کہ "توں  ایتھے  کیہ کنجر خانہ لایا اے! سارے ٹورنٹو شہر دے مُشٹنڈے  ایتھے  اِکٹھے کرکے بِٹھائے نیں۔ تینوں شرم نہیں آؤندی رناں دے گھروں کڈھے نِکمے خصماں نوں آپنے گھر رکھن دا توں ٹھیکہ لیا ہویا اے۔" پہلاں پہل تاں پال وِچار جی، جی بھابی جی کرکے ترلے مِنتاں  جیہیاں کردا رہیا کہ "بھابی جی، تُسیں  ایتھے  اینی اُچی اُچی رولا نہ پاؤ، پلیز  ایتھے  سارے اِنڈین دا جلوس نہ کڈھو۔" پر بُھوتری ساوی کِتھوں منے۔ ساوی جان بُجھ کے پال سینی نوں پرووک (غصہ دُوا کے) کر رہی سی کہ غُصے وِچ  آ کے اوہ میرے تے ہتھ چُکے تاں میں اگوں جھگڑا کھڑا کرکے پولیس نوں کال کراں تے ایہناں ساریاں دا مکو ٹھپاواں، نہیں تاں گھٹو گھٹ میرے جھگڑے توں ڈرکے پال سینی مینوں (بلبیر) نوں گھروں کڈھ دیوے۔ اُلٹا پال سینی نے ساوی نوں دھمکی دِتی، پلیز چھیتی میرے اپارٹمنٹ چوں چلے جاؤ، نہیں تاں میں پولیس بُلاؤندا ہاں،" ایہہ سُن کے ساوی تھوڑی  جیہی  ٹھِٹھنبری۔

 فیر پال سینی اوس نُوں  دروازِیوں باہر کڈھ کے، آپنا اندروں دروازہ لا لیا۔ جدوں اوہ باہر کھڑکے گند بکنوں نہ ہٹی تاں پال نے مینوں بینتی کیتی "پلیز بلبیر جی، ایہہ تُہاڈا گھریلو معاملہ ہے۔ بہتر ہے جے تُسیں آپ باہر جا کے معاملے نوں آپ نجِٹھو۔" اَکّ کے مینوں باہر آؤنا ہی پیا۔ ساوی نوں میں جِناں وی چُپ کراؤن دی کوشش کردا، اوس جان کے ہور اُچی چیک چِہاڑا پاؤنا شروع کر دِتا۔ مینوں رج کے سرعام اوس گندیاں گالاں کڈھیاں۔ جانوں اوس مینوں ککھوں ہولا کر دِتا ہووے۔ کُچھڑ چُکیا سونوں بیٹا الگ اُچی اُچی روئی جاوے۔ شاید  ایسے  لئی ساوی اوس نُوں  نال لے کے آئی سی کہ لوکاں دی اوس نُوں  ہمدردی مِل سکے تے مینوں ہور وی ظالم، کمینہ ثابت کر سکے۔ بس میں تاں اِک وڈے گُناہ گار وانگ بار بار اوس اگے ہتھ جوڑی جاندا سی کہ "ساوی پلیز رب دے واسطے ٹھنڈی ہو جا۔ آپنا تے ساری اِنڈیا بِرادری دا جلوس نہ کڈھ۔" پر اوہ تاں غُصے وِچ  جانوں آپنے کپڑیاں توں باہر ہوئی نے مینوں وی کپڑے لاہون تے مجبور کر دِتا۔ کہے، "لاہ میرا لے کے دِتا ٹریک سوٹ۔ مینوں نہیں پتہ، بس ہُنے  ایتھے  ہی لاہ دے۔" کہندیاں کہندیاں اوس نے میرے گل پیا ٹوپ پلاں  وِچ  کِھچ کِھچ کے لیرو لیر کر دِتا تے میں نِمانیاں وانگ اکلا انڈرویر پائی کوریڈور وِچ  سِر نیواں کرکے کھڑا سی۔ باہر کھڑے سارے لوک میرے تے ہس رہے سن۔

 ساوی جاندے جاندے ایہہ کہہ گئی سی "ویکھیں کنجرا، کُتیا، کمینیا، جدوں میں ایس  لیراں ہوئے ٹریک سوٹ نال آپنی کار صاف کیتی تاں میرے کلیجے نوں ٹھنڈ پؤ۔" وِچارے سونوں بیٹے نوں اوداں ہی روندے نوں گھسیٹدی جا رہی سی تے اوس دے  مُونہہ  وِچوں اوویں ہی زہر دی جھگ ڈِگ رہی سی۔ جانوں اج وی بددُعا میرے سِر چڑکے بول رہی ہووے۔ جِس دا دُکھ میرے بھین بھراواں نوں وی نال نال ہنڈھاؤنا پیا ہووے۔  جیویں  اوہناں  نوں میری مدد کرن دی سزا مِل رہی ہووے۔ تقریباً ست سال سٹور والا مقدمہ چلدا رہیا۔  جیویں  اسیں کامدھینُ گٔو ماتا دے گھُٹ کے سِنگ پھڑے ہون تے دُوجی پارٹی نے آپنے پُورے تان نال پونچھ کھِچی ہووے تے دوویں پاسے دے لالچی تے لُچے وکیل آرام نال آپنیاں اپنیاں دودھ دِیاں بالٹیاں بھری جاندے ہون۔ دونوں وکیل دوناں پارٹیاں توں لکھ لکھ ڈالر ایویں ڈکار گئے۔ دوناں ہی پارٹیاں دا پُورا تھلا لگ گیا۔ سٹور کِسے دے وی ہتھ نہ آیا۔ سٹیر تے سدا  لئی قرقی دا تالا لگ گیا۔

 ایسے  طرح ساوی والے مُقدے وِچ  جدوں میرے وکیل نے پِچھلیاں سارِیاں گلاں تے رسیداں، پیڈ چیک دِیاں فوٹو کاپیاں، میرا ہُن دا بینک بیلینس، سٹور دے سارے کاغذات تے میری موجودہ خستہ حالت بارے دسیا تے اَٹھ نَوں گواہ میرے حق وِچ  بھُگتائے تاں جج نوں ساری گل دا چانن ہو گیا۔ ایس دے اُلٹ ساوی کول اوس ویلے کروڑاں دی آپنی جائداد تے لکھاں ڈالر بینک بیلینس سی  جِس نُوں  اوس نے آپنی رِٹن رِپورٹ وِچ  کورٹ توں چھُپایا سی تے میرے تے الزام وی لایا سی کہ ایس نے مینوں اج تائیں چائیلڈ سپورٹ وجوں اِک سینٹ وی نہیں دِتا۔ جد جج صاحب نے دوناں پاسیاں دا پُورا ویروا لیا تاں جج صاحب نے اُلٹا ساوی نوں جھوٹھ تے فراڈ دے کیس وِچ  چارج کرکے ساوی نوں بھاری جُرمانہ پا دِتا۔

 جس دِن جس ویلے میں  ایتھے  کورٹ وِچ  ایس  مقدمے دی تاریخ بھُگت رہیا سی، اوسے ہی دِن اِنڈیا وِچ  میرے پِتا  جی دی انتِم سنسکار کرن دِیاں، بیگانے لوک تِیاریاں کر رہے سن۔ کورٹ دی کاروائی مُکی ہی سی جانوں میرے صبر دا بنھ ٹُٹ گیا ہووے۔ میریاں کورٹ روم وِچ  ہی دھاہاں نِکل گئیاں۔ جد جج صاحب نے میرے وکیل نوں میرے ایوں اُچی اُچی وڈے بھاجی دے گل لگ کے رون دا کارن پُچھیا تاں میرے وکیل نے دسیا، " جنج صاحب، اج ہی بلبیر سِکند دے پِتا  جی چل بسے ہن ۔" تاں جج نے کہیا، او، آئی ایم سوری مِسٹر سِکند!" فیر جج صاحب نے تُرنت ساوی نوں حکم دِتا "فار دی سیک آف ہیومینِٹی،جِنے وی ایس  ویلے کورٹ وِچ  ہن، اسیں سارے اِک مِنٹ لئی کھڑے ہوواں گے،فار ہِز فادرز سول" اوہناں  ساریاں نے اِک مِنٹ لئی میرے سورگواسی باپ  لئی پردیس وِچ  کھڑے ہو کے جانوں ساری منُکھتا دا سِر اُچا کر دِتا ہووے۔

باہر نِکل کے سارے دُچِتی وِچ  چُپ ہی دھار گئے کہ ہُن ایس  نوں کیس جِتن دی ودھائی دیئیے کہ ایس دے باپ  دے پُورے ہون دا افسوس کریئے۔ اسیں دوویں بھرا اج تازے تازے یتیم ہوئے سبھ اگے سِر جھُکائی کھڑے ساں۔ پچھلے ویہہ سال توں بیٹے دی شکل تک نہیں دیکھی۔  بھاویں  اوس دے لئی اج تائیں مقدمے بھُگت رہیا ہاں۔ اوس دی اِک واری مینوں ڈیڈی کہن دی آواز نوں میں ترس دا رہیا ہاں تے ترس دا ہی رہاں گا۔ ہُن تاں اوس دا ویاہ وی ہو گیا اے۔ سُکھ نال اگوں اوس دے دو بچے وی ہن۔ اِک ہی شہر وِچ  رہ کے وی اسیں اِک دُوجے لئی اجنبی ہاں۔ کدے ساوی نے کہیا سی کہ "اج میں آپنی ہِک دے زور نال تیتھوں آپنا بچہ کھوہیا ہے۔ ویکھیں کنجرا، میں تیرے ہی خُون تے تیرے ہی بچے دے ذہن وِچ  ہولی ہولی اینا زہر بھروں گی کہ اوہ کدی تیری شکل تک دیکھنا گوارا نہیں کرے گا۔ تیری لاش نوں موڈھا دینا تاں دُور دی گل ہے، اوہ تیری لاش تے تھُکنا وی آپنی توہین سمجھے گا۔" سو سبھ دی آپنی آپنی سوچ ہے۔ جو ساوی نے کدی کہیا سی سچ کر دِکھایا۔ سو اج وی میں آپنے بیٹے اتے اوس دے سارے خاندان لئی روز ارداس جوڑی کردا ہاں، "ہے داتیا، جِتھے وی وسے میرا بچہ سدا  خوش تے چڑھدیاں کلاں وِچ  رہے۔ آمین۔"  بھاویں  میں آپ اوس بد دُعا  دا دُکھ  ہنڈھاؤندیاں ہنڈھاؤندیاں تھک کے چکنا چُور ہو چُکا ہاں۔ ویسے وی ہُن عمر دا آخری پڑاء آ گیا ہے۔ ہر روز، ہر ساہ آپنی موت اُڈیکدا ہاں۔ ہر ویلے داتا اگے آپنے لئی ایہی ارداس کردا ہاں کہ "داتا، میرے تے کرم کری۔ مینوں چلدا پھِردا ہی چک لئیں۔ کدے کِسے دا اجا نہ بنائی کیونکہ مینوں اِکلے نوں تاں کوئی پانی دین والا وی نہیں۔"

جاری ہے۔۔۔۔۔

جنگالیا کِلّ، قسط 21 | اِک بد دُعا۔5

 

اِک بد دُعا۔٥

 اج فیر حالات دا بھنیا، وقت دا ماریا تے قِسمت دا ماریا، سبھ کُجھ فیر توں ادُھورا ادُھورا چھڈ کے، کِسے ادھورے جیہے سفر لئی تُر پیا ہوواں۔ سدا  وانگ اج فیر بلدیو وِیرے دی پناہ وِچ  کنیڈا پہُنچیا۔ بلدیو وِیرے نے آپنی دریا دِلی فطرت مطابق پہلاں مینوں حوصلہ دِتا۔ فیر مینوں مُڈھ توں آپدے پیراں تے کھڑے ہون لئی  اوس نے ہر طرح دا آسرا دِتا۔ جانوں ہُن ہتھاں نال دِتیاں گنڈھاں نوں دندا نال کھولنیاں پے رہیا ہووے۔ پہلاں اوہناں  دی نٹھ بھج نال مینوں لائف اِنشورینس ایجنٹ دا لائسینس مِلیا، فیر کُجھ عرصے بعد میں ٹورانٹو ٹیکسی دا وی لائسنس حاصِل کر لیا۔ کدے کدے ویک اینڈ تے میں سکِیورِٹی گارڈ دا وی کم کر لیندا۔  جیویں  کہندے نیں سیانے کہ بجاجی دے گھاٹے کدی چھولے ویچ کے  پُورے نہیں  ہوندے ، بتھیرے ترلے مارے پر کھوتی اُویں دی اُویں مُڑ بوڑھ تھلے ہی رہی۔

اخیر سارے بھین بھراواں نے رل کے  اِک ہور ہبھلا ماریا۔ مینوں پھِر توں سیٹ کرن لئی اِک بہُت وڈا بِزنس کنیڈین جنرل سٹور  نال گیس سٹیشن  کار واش اتے نال ہی چار وڈے بیڈروم والا اِک گھر وی لے دِتا۔ تقریباً اٹھ لکھ ڈالر دی ملکیت دا سٹور، 6 ،7  ورکر دو شِفٹاں وِچ  کم کردے سن۔ بڑی ہی ذمہ واری والا کم سی۔ دراصل ایہہ اِک وڈے خاندان والیاں لئی ودھیا بِزنس سی۔ اِک تاں میں کلا کارا ایس  نوں چلاؤن والا، دُوجا  ایس دا  کوئی تجربہ وی نہیں سی۔ سٹور دِیاں% 90 چیزاں دے تاں مینوں ناں وی نہیں سن آؤندے۔ اِک ساریاں نالوں ماڑی گل میری شاعرانہ تے لحاظی  جیہی  طبیعت۔ جس کِسے نوں وی آپنا خاص بندہ سمجھ کے  کم تے رکھیا  اوس نے ہی اندروں اندریں مینوں موٹی کُنڈی لائی۔ ستے دِن روز 18، 20 گھنٹے کم کرنا۔ نال نال کلے بزُرگ باپ   لئی روٹی ٹُک دا وی آپ نوں ہی اِنتظام کرنا پیندا۔ کئی وار رُجھیویاں کارن  پِتا  جی نوں بھُکھیاں ہی سونا پیندا۔

جد نوں تھوڑا بہُت کم دی جُگت آؤن لگی تاں ماڑی قِسمت نال پُورا کنیڈا ریسیشن دی لپیٹ وِچ  آ گیا۔ فیر سبھ نالوں وڈی قیامت دی نھیری، ساڈے سبھ تے اودوں چلی جدوں میرا وڈا وِیرا، میرا یار، میرا مسیحا، میرا سبھ کُجھ ہی، میرا بلدیو وِیرا اچانک بیمار پے گیا۔ بس دو مہینیاں دی بیماری وِچ  ہی لمّا اُچا کڑی ورگا شیر جُوآن صِرف 54 سال دی عمر وِچ  ہی سدا  لئی سُوآہ دی ڈھیری ہو گیا۔ جانوں میری سجی بانہہ ہی نہیں سگوں میرا تاں ادھ وِچوں  جیویں  لک ہی ٹُٹ گیا ہووے۔ میں اوس توں بغیر آپنے آپ نوں سدا  ہی ادھورا تے اپاہج جیہا سمجھدا سی۔ ہُن ایہہ سٹور  جیویں  کوئی مریا سپ میرے گل پے گیا ہووے۔ ایدھروں پِتا  جی وی جوان پُت دی موت نال بھاویں بالکُل ٹُٹ گئے سن پر ظاہر نہیں سن کردے۔ بڑی ہی ضبط توں ہمیشہ کم لیندے۔ سگوں ہمیشہ مینوں حوصلہ  دیندے  کہ

 "میرے بچے، ہُن رب دا بھانا من کے صبر کر لے۔ جے اوہ دِن نہیں رہے تاں ایہہ وی واہیگورو دی مہر صدقہ کِسے نہ کِسے طرح گُزر ہی  جان گے۔ میرے بچڑے، ہُن پُوری طرح گورو دے لڑ لگ جا۔ اوس نُوں  آپنا من تے روح  پُوری طرح  پیش کر دے۔ فیر سبھ کُجھ اوس دے آسرے چھڈ دے۔ بس اوس دے شُکرانے وِچ  جیؤنا سِکھ لے۔ دیکھیں تیریاں سارِیاں مُشکِلاں آپنے آپ آسان ہو جان گِیاں۔ دیکھ، میں پچھلے پنجاہ سالاں توں بس ایہہ ہی اوس داتے اگے ارداس جوڑی کردا آیا ہاں کہ داتا جد تائیں میں جیؤندا ہاں بس میتھوں آپنا نام تے سِمرن نہ کھوہیں۔ اینی سیوا میتھوں ضرور لئی جائیں۔" 

پہلاں پہل آپ تھوڑا اُدم کرکے داتے دے سِمرن لئی ویلا کڈھنا پیندا ہے۔ فیر کُجھ کُجھ عادت  جیہی  بن جاندی ہے تے انت نوں اِک دِن آپے اوس دی ہر ویلے دی یاد اِک عمل جیہا بن جاندی ہے۔

سو اِک دِن آپنے پُوجیا پِتا  جی نوں ہی آپنا گورو دھار کے میں آپنے گھر وِچ  ہی رکھے گورو گرنتھ صاحب دی خدمت وِچ  بیٹھ گیا تے فیر آپدے کیس، داڑھی وی میں رکھ  لئے  تے پگ وی بنھنی شروع کر دِتی۔ ایہہ میری پہلی چھوٹی  جیہی  عقیدت آپنی وِچھڑی ماتا دی روح لئی سی۔ جدوں میں آپنے پاٹھ کرن وِچ  لِین  ہوندا  تاں باپ  جی نوں بڑی ہی تسکین مِلدی۔ پر کدے کدے ہُن وی ماتا دا بھُل بھُلیکھے  اچن چیت  دِتی ہوئی بددُعا یاد آ جاندی اے  جا میریا کملیا پُترا،  مُونہہ  سِر مُنوا کے، چنگی بھلی نوکری نوں لت ماری اے تے آپنے گورو توں بے مُکھ ہویا ایں، جا رُلیں گا۔ بد دُعا تاں بد دُعا ہوندی اے، کدوں ٹلدی اے۔

 بس تھوڑے ہی دِناں بعد مینوں کورٹ دے ثمن آ گئے۔ ساوی نے میرے تے اِک ہور نواں مقدمہ ٹھوک دِتا کہ ہُن ایس دے سٹور دے مُنافعے وِچوں ادھ میرے بیٹے نوں دِتا جاوے۔ کیونکہ ایس  نے اجے تائیں چائیلڈ سپورٹ دی میرے مُنڈے نوں کدے اِک پینی وی نہیں دِتی۔ پچھلے چوداں پندراں سالاں دے خرچے اتے سُود پا کے کئی ہزاراں ڈالراں دا خرچہ میرے سِر پا دِتا۔ اوس ساڈی ساری جائیداد تے وی پُورا آپنا لین پواؤن دی کوشش وی کیتی، اوہ تاں چنگا ہویا سارا بِزنس وڈے بھاجی دے ناں تے سی۔

ہُن بیٹھیاں بِٹھایاں اِک ہور نویں مصیبت ساڈے سِر تے آ پئی۔ ہُن میرا اِک پیر ٹورانٹو (دو سو کِلومیٹر دی دُوری) تے اِک پیر پِچھے آپنے سٹور تے رہندا۔ کدے آپنے وکیل کول، کدے آپنے اکاؤنٹنٹ کول جاندا، کدے آہ پیپرز لیاؤ، کدے آہ پُرانیاں سٹیٹ مینٹس کڈھواکے لیاؤ، کدے پُرانیاں رسیداں تے کیش ہوئے (جیہڑے کدے سونوں بیٹے نوں دِتے سن) چیکاں دِیاں فوٹو کاپیاں بینک وِچوں کڈھوا کے پرُوف دیو۔ ایس  ساری دوڑ بھج وِچ  نِکھسماں سٹور ہور وی گھاٹے تے جان لگ پیا۔ پِتا  جی وِچارے الگ انجانے مُلک دے پرائے لوکاں وِچ  گھِر کے رہ گئے۔ مُفت دی پریشانی جھلنی پیندی۔ کوئی کھان پین، سون دی وی سُدھ نہ رہی۔ اُتوں کھجل خراب  ہوندے  پُت دی پریشانی وی نہ جھلی جاندی۔ اوہناں  دے تاں ہر ویلے ربّ اگے ارداس وِچ  دوویں ہتھ جُڑے ہی رہندے کہ "ہے داتیا، ساڈے تے مہر کریں۔"

جدوں کہندے نیں مصیبتاں آؤندیاں نیں تاں اِکلیاں نہیں آؤندیاں۔ سارے دا سارا ٹبر (مصیبتاں دا) اگڑ پِچھڑ ہی تُریا آؤندا ہے۔ اِدھروں پنجاب وِچ  الگ پریتما دے وِرلاپ بھِجے خط، کدے اُچی اُچی روندے کدے ادھی رات نوں فون کہ "بِلے، میرے تے مصیبتاں دا پہاڑ ٹُٹ پیا ہے۔ میرا بچہ یتیم ہو گیا اے۔ میرے پتی دا دِن دِہاڑے قتل ہو گیا اے۔ ایس  ویلے مینوں تیری مدد تے سہارے دی سخت ضرورت ہے۔ اِک سچے دوست دا بُرے وقت وِچ  کم آؤنا اِک اِخلاقی فرض وی ہے تے میرا تاں تیرے تے ہر طرح نال حق وی بندا ہے۔س اِک تاں آنے بہانے ماں پُت دِیاں وگاراں نہیں سن مُکدیاں، دُوجا پریتما اینا جذباتی کرکے جانوں بلیک میل کردی سی کہ میرا من وی اکثر دُچِتی وِچ  بھٹکدا رہندا۔ کدے کدے پُورا اُچاٹ ہو جاندا۔ اِک پاسے روز روز ساوی دے قضئیے جھگڑیاں نے، دُوجے پاسے پریتما دا نِت نواں وِرلاپ۔ اُتوں کاروبار دے اُلجھے جھمیلے، جانوں میں تاں پُوری طرح  تھک تے اَک گیا ہوواں۔ ہار کے آپنی بے بسی دے مارے نے آپنے بھاجی اگے ہتھ کھڑے کر دِتے۔ اخیر بھاجی نے وی تنگ آ ک بہُت گھاٹے وِچ  ہی سٹور ویچ دِتا۔

 اگوں  جیہناں  نوں سٹور ویِچیا اوہ رج کے کمینے تے پُورے گھاگ نِکلے۔ پہلاں اوہناں  دِیاں ساڈے بقایا پیسیاں دِیاں قسطاں ٹُٹنیاں شروع ہوئیاں۔ ہولی ہولی بالکُل ہی بند ہو گئیاں۔ فیر اُلٹا اوہناں  ساڈے تےفراڈ دا کیس ٹھوک دِتا کہ ایہناں نے سانوں گھاٹے والا سٹور ویچ دِتا ہے۔ اسیں ایس  سٹور دی موٹی آمدن دی آس تے آپنیاں پکیاں نوکریاں چھڈ دِتیاں ہن۔اسیں اوتھوں ساری زندگی مِلین ڈالر کماؤنے سی۔۔۔ ہور کئی چارج ساڈے تے تھوپ دِتے۔ ساڈے وکیل نے اوہناں  نوں سمجھایا کہ "اج تائیں کدے کوئی کِسے دھندے دی سدا  لئی پکی سیل دی گارنٹی کر سکدا ہے؟ کدے وی نہیں! نالے تُسیں پہلاں دس دِن سٹور وِچ  آپ نال بہہ کے ساری سیل چیک کیتی ہے۔ جے تُسیں سٹور وِچ  نواں سٹاک نہیں پاؤگے نہ ہی گاہکاں نوں ویلے سِر سروِس دِیوگے، سٹور آپنے آپ تاں کدی چل ہی نہیں سکدا۔ تُسیں تاں ایویں ہی مُفت دی ملائی بھالدے ہو۔"  جیہناں  دے من حرامی تے اُتوں حجتی دے ڈھیر ہون فیر اوہناں  دا تاں ربّ ہی راکھا۔ اوہ شرافت نال کدوں مندے نیں۔

میرے سبھ نالوں وڈے بھاجی بلونت سِکند جی پیشے وجوں ٹیچر سن۔ تِن ماسٹر ڈِگریاں دے نال ایم. ایڈ. وی کیتی ہوئی سی۔ کلاسیکل موسیقی دے سودائی سن۔ میڈولین اتے وائلن سازاں تے اوہناں  دی بہُت مُہارت سی۔ وڈے بھاجی ات دے شریف اتے ساؤُ کومل جیہے بندے سن۔ ہارٹ دے پکے مریض سن۔ پر فیر وی آپدے ہتھ نال تعلیم دین  دا  نیک کرم کری جاندے سن۔ اوہناں  دا آؤٹ آف دا وے جا کے میری مدد کرن دی کوشش کیتی سی پر میں بیٹھیاں بِٹھایاں اوہناں  لئی اِک نویں مصیبت کھڑی کر دِتی۔ جانوں ہُن ساڈے گل مریا سپ پے گیا سی۔ کدی میری وڈی بھابی آنے بہانے میرا سیاپا کردی۔ وِچاری بھاجی نوں وی جلیاں کٹیاں سُننیاں پیندیاں۔ دُوجے پاسے ساوی نے میرا جینا حرام کیتا ہویا سی، تیجا پریتما الگ آپنے دُکھڑیاں دا راگ الاپدی رہندی۔ ہر دُوجے تیجے دِن اوس دے خط آؤندے رہندے۔ وِچ  وِچ کولیکٹ کال اِنڈیا توں مار کے "بس بِلے، توں کیہڑی گھڑی سبھ کُجھ ویچ کے  آ جا۔ میں بہُت دُکھی ہاں۔" پتہ نہیں کیوں سبھ نوں آپنا ہی دُکھ وڈا جاپدا ہے، دُوجے تاں سولی چڑے وی سُکھی لگدے نیں۔ خیر میری ایہہ روز دی چِچوتان نے مینوں بُری طرح  بوندلا دِتا۔

 ہُن وِچارے پِتا  جی وی ہور گہری چِنتا وِچ  ڈُب گئے سن کہ  کِیہ بنُوں میرے بچیاں دا۔  اخیر اِک دِن اَکّ کے وڈے بھاجی نے کہیا کہ "بِلے شاہ، حال دی گھڑی تاں توں باپ  جی نوں لے کے اِنڈیا چلا جا۔ ایہہ جائیداداں دے کیس تاں سالاں بدھی ہی چلدے رہندے نیں۔ مینوں پتہ ہے توں وی ایس  ویلے دماغی تے جسمانی طور تے پُوری طرح  تھک چُکا ہے تے باپ  جی وی بہُت اُداس تے پریشان رہندے نیں۔ شاید  ایسے  لئی تُہانوں دوناں نُوں تھوڑا بہُت چینج دی لوڑ ہے۔ مینوں جد وی تیری لوڑ پئی تاں میں تینوں آپے بُلا لواں گا۔ ہُن توں اِنڈیا جا کے پُوری طرح  آپ ریلیکس کریں تے رج کے پِتا  جی دی سیوا کریں۔  ایتھے  میں آپے اؤکھا سوکھا سب سانبھ لواں گا۔"جانوں میں وی تاں بہانہ ہی بھالدا سی کہ کیہڑی گھڑی جا کے آپنی پریتما دے دُکھ ونڈاواں۔میں وی کیوں وہم پالی بیٹھا سی کہ پریتما نوں رون لئی صِرف میرے ہی موڈھے دی لوڑ ہے۔

ہم اکثر موت کی راہ دیکھا کیے

کِسی ہسپتال کی چادر میں لِپٹے پڑے

  جیویں  میرا احساس تھکیا تھکیا نااُمیدی دی کِسے ڈونگھی کھائی وِچ  ملوملی دھس رہیا ہووے۔ مینوں کوئی بچاؤن والا نہ ہووے۔ اج کوئی وی میری سوچ دا ہانی نہ ہووے۔  جیویں  میں زمین آسمان دِیاں گردِشاں وِچ  کلم کلا بھٹک رہیا ہوواں۔ اِک ہور نموشی میرے ذہن دا بوہا کھڑکاؤن لگ پئی۔

کیویں میں اِک یتیم بچی میتی دے پروان چڑاؤن لئی اوس دی ماں دے ظُلم سہِندا رہیا۔ جد وی کِتے میری انکھ ایس ذلت توں باغی ہون لگدی تاں ایہہ معصوم بچی روندی روندی میریاں لتاں نوں چِنبڑ جاندی کہ "ڈیڈی، مینوں چھڈ کے نہ جائیں "  میرے پیر اوتھے ہی جکڑے جاندے تے میں اکثر ایس  دھی دا ودھیرے ہی تہہ کردا۔ اوس دی ہر ضِد پُگاؤن دی کوشش وی کردا۔ کدے کدے تاں میرا سکا بیٹا مینوں ہرکھ نال مِہنا وی مار دیندا کہ "ڈیڈ، مینوں تاں لگدا کہ  جیویں  میتی ہی تُہاڈی سکی دھی ہووے تے میں تُہاڈا سٹیپ سن ہوواں۔" اوسے الھڑ دھی جدوں میں اوس دی آپنی ماں دے بدچلن نقش قدم تے چلنوں روکیا تاں اوسے میری لاڈلی دھی نے مینوں کہیا سی، "شٹ اپ، یو آر ناٹ مائی ریل ڈیڈ"  جیویں  کِسے میرے پوِتر احساس دی گل تے کرڑی چپیڑ ماری ہووے۔ اوہ وی ساوی دے ساہمنے۔ اگوں ساوی نے اِک شبد وی میرے حق وِچ  نہ بولیا۔  جیویں  کِسے دی بے عزتی  کرنا دھی نے ماں کولوں وِرثے وِچ  لیا ہووے۔ اج میں آپنے پُت دا دوشی بالکل ہی ہینا جیہا ہو کے رہ گیا،۔۔۔۔ کاش!

 ایسے  طرح جد کدی میں ساوی نوں اوس دے عیاش منچلے رویئے توں روکنا چاہیا، اوس دے نِت نویں یاراں نال پارٹیاں تے جانا تے سرِعام نشے وِچ  ٹلی ہو کے دیر رات تائیں جنے کھنے دِیاں باہاں وِچ  جھومنا ۔ جے میں کدی اپنیت  دے ناطے ساوی نوں سمجھاؤندا "دیکھ بھلیئے لوکے، توں آپنے نال نال آپنی جوان ہو رہی دھی دِیاں جڑھاں وِچ  وی تیل دے رہی ایں۔ تُوں کیوں اوس نُوں  وی کُراہے پا رہی ایں۔ اکثر ہر پارٹی وِچ  تُسیں دونوں ماواں دِھیاں ٹِپسی (شرابناں) جاندیاں ہو۔ تے اوہی تُہاڈے تماش بین خودغرض دوست دُوجے دِن سرِعام مسالے لا لا کے تُہاڈِیاں بھانت بھانت دِیاں گلاں کردے نیں۔" اگوں ساوی تِڑکے غُصے نال اُلٹا مینوں ہی ڈانٹ پھِٹکار  دیندی ، "ایہہ ساڈی بہت ماڈرن کنیڈین ہوئی سوسایٹی اے۔ توں وی گھٹیا اولڈ فیشن مین تے تیری سوچ وی تیرے وانگ گھٹِیا تے پُرانی ہے۔ میں تاں تیرے نال تاں ویاہ کروایا سی کہ توں بمبئی فِلم اِنڈسٹری دا اِک ہیرو ہیں۔ توں ایڈوانس تے رنگین مِزاج ہوویں گا۔ اِکٹھے روز رات نوں دارو پیا کراں گے تے نِت نویں ڈِسکو پارٹی تے جا کے آپنیاں راتاں رنگین تے حُسِین کریا کراں گے۔ توں تاں بالکل  ہی کِسے گُرودُوآرے دا بھائی نِکلِیا۔ مینوں تاں موجی یار ہبی (خصم) چاہیدا سی۔ توں تاں ساڈا پیو بن کے سانوں آپنی گلی سڑی بھارتی رہتل دی گل کر دا  ہیں۔ نصیحتاں تاں میں کدے آپنے سکے پیو دِیاں نہیں سُنیاں، توں کیہ چیز ہیں۔ بس توں آپنی اوقات وِچ  رہیا کر۔ سمجھے۔ میں آپنی بوس آپ ہاں۔"

 جاری ہے۔۔۔۔۔

جنگالیا کِلّ، قسط | 20 اِک بد دُعا۔4

 

اِک بد دُعا۔٤

 فیر مردا  کیہ نہ کردا۔ کِسے طرح  ایتھے  (کنیڈا) دی ہی نرک بھری زندگی وِچ  کوہلو دے بیل وانگراں نا اُمیدی دے کھوپے چاڑکے آپنے ماڑے حالات نال لڑدا  رہیا۔ تقریباً چار سال در بدر دِیاں ٹھوکراں کھا کھا کے فیر کِتے جا کے کنیڈا دا میں پکا وسنیک بنیا۔ اج تائیں جو میں آپنے گاڑھے خُون پسینے نال چار پیسے کمائے سی اوس نُوں  نِگھلن لئی میرا اندرلا فِلمی بُھوت پھِر توں پباں بھار ہویا رہندا۔ میں وی ہُن کِسے ٹُٹے پتے وانگ در در بھٹکدا رہندا۔ کدی کِسے شہر، کدی کِسے صوبے، کِتے وی پل بھر چین نہ مِلدا۔ اوہی بے قراری، نموشی، پچھتاوا، آپنے نرم  سُبھاء  تے روسا۔ ایس  سارِیاں کمبخت علامتاں میرا کھہِڑا نہ چھڈدیاں۔ اِک دِن اَکّ کے میں بِناں کِسے نوں دسے چوراں وانگوں، تنہا، ٹرانٹو توں کیلگری (البرٹا) لئی سفر شروع کر دِتا۔ تِن چار ہزار میل دا سفر، انجانیاں راہاں، انجانی منزِل۔ راہ وِچ  اینے خوبصورت  نظارے دیکھن نوں مِلے۔ کِتے چار سو توں پنج سو میل دونوں پاسیں گھنے ہرے جنگل، شان نال تنے تکلے وانگ سِدھے کھڑے سو فُٹ توں اُچے اُچے درخت۔ کِدھرے دو سو توں ودھ میل اِک پاسے جھیل دُوجے پاسے پہاڑیاں، وِنیپیگ شہر، تائیں اگے اِک صُوبہ سیسکاٹون دا۔ اِک دم پدھرا تے میدانی علا قہ۔ دو سو توں تِن سو میل دا ہائی وے اِک دم سِدھا۔ کیہ مجال رتا وی کار دا سٹیرِنگ ہِلانا پوے۔ آلے دوآلے کئی کئی میل لمے چوڑے سونے رنگی کنک دے کھیت سن۔

مینوں جِتھے وی کوئی سوہنا جیہا نظارہ دِسدا میں گھنٹیاں بدھی اوتھے بیٹھا رہندا تے بلِہاری جاندا اوس سِرجن ہار دے۔ ایویں لگدا سی  جیویں  داتا نے  ایتھے  آپ آ کے دھرتی تے سورگ وسایا ہووے۔  ایسے  طرح مینوں سفر وِچ  ست دِن لگ گئے۔ کنیڈا دی دھرتی کِنی لمبی چوڑی تے کھُلی ہے کہ اِک کونے توں دُوجے کونے یعنی ایسٹ توں ویسٹ تیک کِتے کِتے آپسی شہراں وِچ  تِن تِن گھنٹے ٹائم دا فرق ہے۔  اخیر اِک دِن میں کلگری (البرٹا) پہُنچ ہی گیا۔ فیر چھیتی ہی مینوں اوتھے سی. پی. ریل کیلگری وِچ  مشینِشٹ دی نوکری مِل گئی تے بالکُل نیڑلی بِلڈِنگ وِچ  اِک چھوٹا جیہا فلیٹ کِرائے تے لیا۔ ایس  شاپ دِیاں تقریباً تِنے ہی شِفٹاں چلدیاں سن۔ تقریباً 1000/1200 دے قریب ورکر کم کردے سن۔ پنجابیاں دے نال نال ہور وی کئی قوماں دے بندے کم کردے سن۔ گورے، کالے، چینے، گریک، سپینِش پتہ نہیں کہڑے کہڑے۔ ساری دُنیا دے غیر ملکی کامے اوہناں  دِیاں آپنیاں بولیاں، رہتل، آپنیاں آپنیاں ٹولیاں بنیاں سن۔ بڑا ہی دل چسپ، بڑا کُجھ جانن نوں مِلدا سی۔ ہولی ہولی آپسی سانجھاں ودھیاں۔ کئی پنجابی مِتراں نوں میرے مُڈھلے فِلمی جیون دی وی خبر ہو گئی۔

البرٹا دی مینوں جغرافیائی معلومات وی مِلی۔ ایس  صوبے وِچ  سبھ نالوں ودھ کچے تیل دے بھنڈار نیں۔ کیلگری شہر نوں کاؤ بُوآئے سِٹی وی کہندے نیں۔  ایتھے  بہُت وڈے ودھیا گھوڑیاں دے رینچس نے تے  ایتھے  ہی بہُت وڈی تاداد وِچ  کاؤفارمر وی نیں۔ بدقسمتی نال  ایتھے  ہی دُنیاں دے سبھ نالوں وڈے بُچڑخانے وی نے جو روز ہزاراں گاواں نوں زبح کرکے سارے کنیڈا تے امریکہ نوں بیف دی سپلائی کردے نے اتے کئی آپنے پنجابی وی ایہناں بُچڑخانیاں وِچ  ڈالراں مارے کم کردے نیں۔ اصل دھکہ تاں مینوں اوس دِن لگا جس دِن اِک پنجابی شُدھ براہمن نوں ایس  بُچڑخانے وِچ  پچھلے پنج سالاں توں کم کردے نوں مِلیا۔  کیہ ڈالراں لئی اسیں آپنا دھرم ایمان تے تہذیب سبھ چھِکے ٹنگ سکدے ہاں؟ تے اینے نِگھر وی سکدے ہاں؟ اوہ وی چند ڈالراں لئی؟

باقی کیلگری وِچ  سردی انتاں دی پیندی ہے۔ کدے کدے تاں بھر سردیاں وِچ  درجہ حرارت منفی 40 ڈِگری سیلسیس توں وی گھٹ ہو جاندا ہے۔ کاراں دِیاں بیٹریاں تک دا پانی وی جم جاندا ہے۔ بندیاں دے ہتھ پیر پلاں وِچ  جم کے نیلے ہو جاندے نیں۔ جے کِتے باہر برف وِچ  گھِر جاؤ تاں رب ہی راکھا۔ اِک ہور  ایتھے  قُدرت دا کرِشمہ دیکھن نوں مِلیا۔ پتہ نہیں کِدھروں سِدیاں (ماروتھلاں دِیاں) شنوک ویوز (گرم ہواواں) بن کے آ جاندیاں تاں اوہ سارا ٹھریا ہویا علا قہ پلاں  وِچ  + 10 ڈِگری سیلسیس ہو کے نِگھا نِگھا ہو جاندا۔ قُدرت دے وارے وارے جائیے۔

 جیویں  کہندے نیں وِچاری رنڈی تاں آپنا رنڈیپا کٹ لوے پر بھیڑے مُشٹنڈے نہیں کٹن  دیندے ۔ بندے دے چال ڈھال تے وکھرے  انداز  تے بول بانی کِتھوں گُجھی رہندی ہے۔ ہولی ہولی آپنا پنجابی بھائی چارا پُوری طرح جانوں ہو چُکیا سی کہ آپنا بلبیر "بِلاس کدی فِلمی ہیرو سی۔ بمبئی وِچ  آپنا فِلمی کیریئر ادھورا ہی چھڈکے  ایتھے  آیا ہے۔ ویسے فِلمی کیڑا تھوڑا بہُت تاں ہر اِک وِچ   ہوندا  ہے۔ کِسے وِچ  تھوڑا کِسے وِچ  بہُتا  ہوندا  ہے۔ میں کُجھ زیادہ والے فِلمی رسیاں نے مینوں چُک چُکا کے کہیا کہ "چھڈ یار، کیہ  ایتھے  سارا دِن لوہے نال متھا ماری جاندا ایں۔ رب نے تینوں اینے گُن تے اینی علمی پرسنیلِٹی دِتی ہے۔ یار توں اِک وار فیر دوباراں بمبئی جا کے آپنی فِلم بنا۔ اسیں سارے رل کے  تیرے نال پیسے لاواں گے۔ دیکھیں تیری فِلم کدے وی رُکن نہیں  دیندے ،  بھاویں  ساڈے گھر ہی کیوں نہ وِک جان۔" کہندے نیں جدوں ماڑے دِن آؤنے ہون تاں بندے دی بُدھ وی ماری جاندی اے۔ اخیر چاپلوساں دی چُک اتے شہِ تے آپنا جھگا چوڑا کرن لئی میں فیر  واپس اِنڈیا پہُنچ گیا۔

پہلاں پہل تاں ماں بہُت خوش ہوئی کہ چلو  میرا پُتر واپس آپنے گھر آ گیا اے تے امڑی نے بڑے ہی تریہ نال کہیا "چل پُترا، جِناں وی آپاں کول ہے، رل مِل کے رُکھی سُکی  ایتھے  ہی کھا لواں گے۔ ہُن میں تینوں واپس اوس نرک وِچ  نہیں جان دینا۔" جد تھوڑے دِناں بعد میں مُڑ بمبئی جان دی تِیاری کری تاں وِچاری امڑی دا دِل ٹُٹ گیا پر اوہ وِچاری ممتا دی ماری اندروں اندریں ہی آپنا غم پی گئی۔ میں ڈھیٹھاں وانگوں مُڑ بمبئی جا کے آپنی اِک پنجابی دی فِلم شروع کر دِتی۔ میں اِک معیاری فِلم بالکُل الگ ہٹ کے، عورت پردھان، اِک نازُک جیہے وِشے نوں لے کے فِلم شروع کیتی۔ پنجابی فِلم دی تواریخ  وِچ  پہلی وار تِنوں منگیشکر بھیناں لتا جی، آشا جی تے اُوشا جی تے اُچیچے طور تے پہلی وار رفیع صاحب دے چھوٹے بھرا نوں گوایا۔ مہندر کپور جی تے دِلراج اتے سوِتا ساتھی نے وی آپنیاں آوازاں دِتیاں۔ دھرمِندر بھا جی، رما وِج، بھرت کپور، مدھو مالِنی تے میں آپ وی کم کیتا تے کئی ٹیکنیکل سیواواں  جیویں  ہدایت کاری، مکالمے، گانے میں آپ نِبھائیاں۔ فِلم تاں میں شروع کر دِتی سی پر اکلا ہی میں پھس گیا سی۔ کوئی وی پِچھے نہیں سی آیا۔ نہ ہی کِسے کوئی پیسہ مینوں بھیجیا۔ فِلم تاں کیویں وی رو پِٹ کے میں پُوری کیتی پر میرا آپنا گھر بار سبھ کُجھ ہی وِک گیا۔

اچانک بی جی فیر زیادہ بیمار ہو گئے تے فیر مینوں وِچوں ہی فِلم دی ایڈیٹِنگ چھڈ کے پنجاب آؤنا پیا۔ دو کُو ہفتے اوہناں  دی تیمارداری کیتی، اوہناں  دی کُجھ طبیعت سنبھلی تے فیر میں ماں جی نوں بینتی کیتی کہ ہُن میری توبہ بس میرا تھوڑا جیہا رہ گیا اے، اوہ نِپٹا کے فیر ماں میں ہمیشہ لئی تیرے کول ہی رہاں گا۔ کِتے وی تینوں چھڈکے نہیں جاواں گا۔ پر ماں جی دِیاں اکھاں سیجل ہو گئیاں تے اوہناں  بڑے ہی ہیروے نال کہیا، "جا میرے پُترا، توں آپنی موج کر، ہُن تینوں کوئی ٹوکن والا نہیں رہنا" بس ایہہ ترسیبا ممتا دا کوسا جیہا اُلاہما وی میرے سِر تے سدا  لئی رہ گیا۔ فیر تھوڑے دِناں بعد ہی ماتا جی مینوں سچی مُچی سدا  لئی ہر پاسیوں ادھورا چھڈ کے چلے گئے۔ میں دُھر اندروں بُری طرح نال ٹُٹ گیا سی۔ مینوں میرا شوق، میرا سودائی جنون اینا مہنگا پئے گا۔ ایس  ونج وِچ  میری روح تک قرضائی ہو گئی۔ ہُن میں آپنے آپ توں وی آپ نوں شرمسار محسوس کرن لگ پیا سی۔ اٹھے پہر میریاں نموشیاں میرے ضمیر نوں ٹُنبدیاں رہیاں۔ کیویں ماں دی ممتا دی نِگر کِھچ، ہزاراں میل دُور بیٹھیاں نوں وی کیویں کلیجے دھوُ پاؤندی ہے۔

 میں آپنی انبری فِلم دی فائینل ایڈیٹِنگ کروا رہیا سی۔ اوس دِن تقریباً 15 ،20 سٹاف دے بندیاں نوں میں رات دا کھانا کھوایا سی پر آپ میتھوں اِک بُرکی وی نہ کھاہدی گئی۔ جانوں دُھر اندروں بار بار اِک عجیب  جیہی  ہوک اُٹھدی تے اِک عجیب ہورے طرح دی بے چینی سی۔ اوودوں میں کیویں وی کرکے ادھی رات نوں چنبور توں بوریولی جانوں بمبئی دے اِک کونے توں دُوجے کونے تے پہُنچیا سی۔ اگوں میرا بُھوآ دا پُت تے بھرجائی حالے وی جاگدے سن۔ میرا باہروں ہی متھا ٹھنکیا کہ اج ضرور کوئی بھانا واپر گیا لگدا اے۔ اندر وڑدیاں ہی اِک اپنیت  بھِجی ڈانٹ وی پئی، کہیا "بھلیا مانسا، تینوں سو واری کہیا سی کہ آپنا کوئی اتا پتہ ضرور دس دیا کر۔ توں کِتھے ہیں تے راضی خوشی ہیں۔ اج شام توں اسیں تیریاں پیڑاں نپ رہے ہاں۔ چنگا ہویا توں آپ ہی آ گیا ایں۔" اگوں بھابی جی نے بڑی ہی ممتا بھِجی آواز وِچ  کہیا کہ "بِلے بھاپےحالی تائیں توں کُجھ روٹی ٹُک وی کھاہدا ہے کہ نہیں۔"  "نہیں بھابی جی، پتہ نہیں کِیہ گل اے، اج شام دا ہی رتا وی میرا جی نہیں ٹھہردا۔ اِک عجیب اِچو تائی  جیہی  لگی ہوئی اے۔" اگوں بھابی جی نے کہیا کہ "ایہہ تاں سچی ماں دی آندراں دی تڑف ہے" اِک دم دونوں جی روندے روندے میرے گلے لگ گئے تے کہیا، "بِلے بھاپے، مامی جی (میری ماں) اج سانوں سدا  لئی چھڈکے چلے گئے نیں۔" میں تاں جانوں سُن کے اِک دم سُن جیہا ہو گیا ہوواں۔

فیر کیویں وی کرکے راتو رات نٹھ بھج کرکے بمبئی توں دِلی دی پہلی فلائیٹ پھڑی۔ اوہ وی ماڑی قِسمت نال اگوں دھُند کرکے دِلی دے راہ وِچوں ہی مُڑکے بمبئی آ گئی۔ میں زار زار روئی جاواں۔ اودوں مینوں اِک اِک پل وی صدیاں ورگا بوجھل لگ رہیا سی۔ ہائے کیویں پہُنچاں گا۔ سارے لُدھیانے میرے انتظار وِچ  میری امڑی دی مرِتک دیہی لے کے بیٹھے ہون گے۔ اوس دے انتِم سنسکار لئی۔ کِسے طرح دوبارہ چل کے ہوائی جہاز 11 وجے دے قریب سویرے دِلی پہُنچیا۔ اگوں میں دِلی ایئر پورٹ توں ہی لُدھیانے لئی اِک سالم ٹیکسی لے لئی۔ اوس چندرے نُوں  میں بتھیرا رو رو کے ترلے پائے کہ میرے چھوٹے وِیر، رب دے واسطے کیویں وی کرکے مینوں چھیتی توں چھیتی لُدھیانے پہُنچا دے۔ ویکھ سِیالاں دے دِن نے اُتوں ترکالاں وی چھیتی ہی پے جاندیاں نیں۔ پر اوہ بے رحم  مینوں اگوں کہے "بابو جی، منیا تُسیں سالم ٹیکسی کیتی اے پر تُسیں نال مینوں تاں نہیں خرید لیا۔ نالے کیہڑا میری ماں مری اے جیہڑا میں اینی کالھ کراں۔

"  اخیر جدوں کرنال جی. ٹی. روڈ تے اِک ہریانوی ٹریفِک اِنسپکٹر نے ساڈی گڈی روکی تاں میں اوس اگے گِڑگِڑایا کہ "چودھری صاحب، لُدھیانے میری ماں دی لاش پڑی سیں، آخری سنسکار کے لیئے۔ چودھری صاحب، منے ایسے  لیئی سالم ٹیکسی  کی تھی۔ یہ ڈرائیور منے گھنا تنگ کرے سیں۔" اگوں چودھری صاحب نے پُوری طیش وِچ  آ کے اوس سردار ڈرائیور نوں ڈانٹیا تے دو چار موٹیاں موٹیاں گالھاں وی کڈھیاں تے دھمکی دِتی "اگر اِب توں کہیں راستے مے رُکا جاں دیر کیہ تو تیری خیر نہیں۔ پھِر تیری گاڑی جی. ٹی. روڈ پے چل گئی تو میں آپنے باپ کا نہیں۔ یہ لے بابو جی، میرا نام اور میرا ٹیلیفون۔ بس اِک بیر منے فون کر دینا۔" اوس جاٹ اِنسپکٹر دی میری موئی ماں لئی دِتی عزت اگے اج وی میرا سِر ادب نال جھُک جاندا ہے۔

ہُن ملکڑے جیہے دُوجی پچھتاوے دی سوچ میرے تے حاوی ہو گئی کہ میرے فِلمی جنون نے مینوں کِتے دا نہ چھڈیا۔ کیویں وی کرکے عنبری فِلم دا ماریا سپ میں گلوں لاہیا۔ اخیر وِچ  میں بڑی ہی دُچِتی نال فِلم نوں نیپرے چاڑھیا۔ اِک تاں فِلم دا سبجیکٹ نازُک سی، اُتوں 1984 دے  دنگیاں کارن پنجاب دے حالات نازُک ہو چُکے سن۔ جان و مال دے فِکر وِچ  لوک سہِمے سہِمے پھِردے سن۔ تفریح دی کِسے نوں سُجھدی اے۔ سو میں آپنی فِلم رِلیز نہ کر سکیا۔ سبھ کُجھ وِچ  وِچالے ہی چھڈ کے میں واپس ٹورانٹو (کنیڈا) وِچ  آپنے وڈے وِیر بلدیو جی کول پرت آیا۔

اج  فیر زمین تے آسمان وِچ  لٹکیا ہوائی جہاز وِچ  بیٹھیا سی۔  جیویں   جیویں  جہاز عرش ول نوں اُچا اُٹھ رہیا سی، جانوں میریاں سوچاں زمین دی  مقناطیسی طاقت توں باہر نہیں سن آ رہیاں۔ تھلے ہور تھلے نوں نِگھر رہیاں سن۔ پتہ نہیں اج فیر مینوں آپنی ہی غزل دا مُکھڑا کیوں بار بار زُبان تے آ جاندا:

بن بن کے ہر بات بِگڑی

کُچھ تو ہمی میں کمی ہوگی

جاری ہے۔۔۔۔۔

جنگالیا کِلّ , قسط 19 | اِک بد دُعا۔3

اِک بد دُعا۔٣

 اوس دِن کنیڈا سچ مُچ بڑا ہی خوبصورت  تے دِلکش جاپیا۔ اسیں تِنوں نورتھ بے ولاں ڈرائیو کردے نِکل گئے سی۔ اوتھے جا کے اسیں اِک کاٹیج کِرائے تے لئی۔ راہ وِچوں ہی فاسٹ فوڈ پیک کروا لیا۔ اوس کاٹیج وِچ  ہی اسیں آپنے ویاہُتا جیون دی سانجھ پائی۔ بس ایہناں دِناں وِچ  ہی کِتے ساوی نواں جی کنسِیوَ کر گئی۔ باقی دِن تاں اسیں سارے کدے دُھپ کدے چھاں وانگ کڈھے۔ دو دِن چنگے، چار دِن لڑائی۔

دراصل ساوی دا  ستارہ  مریخ  سی تے اوس دا غصہ بہُت ہی بھیانک سی۔ ساوی غُصے وِچ  کِسے دی وی سکی نہ رہندی۔ اینی اندروں اگ اُگلدی تے گندیاں گندیاں گالھاں بندیاں نالوں وی بدتر کڈھدی۔ پتہ نہیں کِدھروں اوس اندر ہِٹلر شاہی جاگ اُٹھدی۔ "مر جاؤں جاں مار دِیوُں۔" بڑی ہی گھاتک وِرتی بنا لیندی۔ زیادہ تر میرے تے پتہ نہیں کیوں ایناں کڈھدی۔ کہندی، "ہُنے نِکل جا کنجرا میرے گھروں۔ میں تیری شکل تک نہیں دیکھنا چا ہوندی ۔ توں کنیڈا وسن لئی ہی جان کے مینوں پریگنینٹ کیتا۔ میں تیرے ورگے راخش دی ہون والی اولاد ایس  دُنیا وِچ  آؤن ہی نہیں دینی۔ دیکھیں اج ہی ابارشن کرواکے گھر مُڑوں۔ جے کل تائیں تینوں کنیڈا وِچوں ڈیپورٹ نہ کروایا تاں میں وی آپنے پیو دی نہیں۔اودوں ہی جھلیاں وانگ غُصے وِچ  ایدھر اوُدھر اوس فون گھُماؤن لگ پینا۔ اگوں میں بڑی نرمی نال کہنا، "ویکھ ساوی، مینوں کنیڈا وِچوں توں کل دی تھاں بھاویں اج ڈیپورٹ کروادے۔ میں خُود ہی ایس  جہنم جیہے ماحول وِچ  نہیں رہنا چاہوندا۔ پر رب دے واسطے اجیہا گناہ نہ کریں۔ توں بچہ نہ کڈھوائیں۔"

 "ہاں ہاں، توں مینوں پاگل سمجھیا ہے۔ میں تیرے ورگے کمینے دا پاپ کول رکھ کے ساری عمر کُڑھدی رہاں تے توں کنجرا مُڑکے بمبئی جا کے اوہناں  کنجریاں نال عیش کریں۔" اخیر ستویں مہینے وِچ  جدوں ڈاکٹراں نے کہیا کہ ہُن اینی لاسٹ سٹیج تے آبرشن کراؤن نال ماں دی وی جان جا سکدی ہے۔ فیر تاں ساوی نے جھگڑا کیتا روئی کلپی۔ ساریاں نوں خوب گالھاں کڈھیاں۔ ہولی ہولی ایدھروں اودھروں مینوں تے میرے گھردیاں نوں وی ساوی دی اصل حقیقت دا پتہ چل گیا سی کہ ساوی دا پہلا پتی یعنی کہ میتی دا اصل باپ وی نِہائت شریف تے ساؤ بندہ سی۔ ساوی دے دُکھوں ہی اِک دِن اوہ زہر کھا کے مر گیا سی۔ ہُن گل سمجھ توں باہر ہو گئی سی۔ فیر وی ساریاں نے وِچ  پے کے اِک دِن ساڈا آخری سمجھوتہ کروا دِتا کہ ساوی توں ہُن کِسے طرح وی دو مہینے ہور کڈھ لے تاں کہ تُہاڈا آپسی جھگڑا  وِچ  اوہ آؤن والے جی دی ننھی جان دی جان تاں ناں لوے۔ ہُن توں کِسے وی حال وِچ  وی ایس  بچے نوں جنم دینا ہے۔ تے فیر بلبیر سِکند ہمیشہ لئی ایہہ بچہ لے کے کنیڈا چھڈکے اِنڈیا چلے جائےگا۔

ایس دے بعد وی جد اوس دا داء لگدا جِتھے وی جس کول میں ٹھہریا  ہوندا  اوتھے زبردستی آ کے اوہناں  دی تے میری چنگی لاہ پاہ کردی۔ آپنے ودھے ڈھِڈ تے ہتھ مار مار کے میرا سرعام سیاپا کردی۔ پتہ نہیں میری ضبط دا کیہڑا انت اوہ دیکھنا چا ہوندی  سی۔ ہُن ہولی ہولی سارے ایس  توں تے آپنی عزت توں ڈردے میتھوں کنیں کتراؤن لگ پئے۔  ایسے  نٹھ بھج وِچ  19مئی 1977نوں اوس اِک سوہنے جیہے پُتر نوں جنم دِتا۔ میرے گھر دے سارے جنے آ کے، آپنے گلے شِکوے بھُلا کے ساوی دے بچے نوں ہسپتال وِچ  دیکھن لئی گئے۔ سبھنے نویں جنمے بچے نوں شگن وی دِتا تے نال نال ساوی دے بول کُبول وی سُنے تے اوس دی بکواس وی برداشت کرنی پئی۔ میں وی چُھٹیاں لے کے ہسپتال دی لابی وِچ  کلّا جی بیٹھا رہیا۔ مینوں اوس دے کِسے بھین بھرا نے ودھائی تاں کِیہ دینی سی کِسے سِدھے  مُونہہ  نال بُلایا تک وی نہیں سی۔  اخیر میرے ساہمنے ہی میرے بچے نوں آپنے بھرا دی گڈی وِچ  لے کے چلی گئی۔ میں اوویں ہی بیگانیاں وانگ اوتھے کھڑا دیکھدا رہیا  جیویں  ایس  بچے تے میرا کوئی حق ہی نہ ہووے۔ میں کلیجے تے پتھر رکھ کے اوویں ہی سکھنا بلدیو وِیر دے گھر تُر گیا تے اوس دے گل لگ کے میں بچیاں وانگ رویا۔ وِیرے نے بڑا دلاسہ دِتا تے فیر اوس دے گھر مُڑکے ذلیل ہون لئی میں کدے نہیں جانا تے ہولی ہولی آپنے آپ نوں سنبھالیا تے مُڑکے آپنے کم تے بولٹن جان لگ پیا۔ بولٹن بھاجی دے گھر توں گھٹو گھٹ چالھی پنجاہ  کِلومیٹر ہونا اے جِتھوں روز میں اپ ڈاؤن کردا سی۔

اِک دِن اچانک ساوی نوں پتہ نہیں فیر توں کِیہ چنڈی چڑھی۔ اِکلی ہی بچے نوں لے کے میرے کم تے پہُنچ گئی۔ پہلاں تاں سٹاف ممبر تے میرے کو  ورکرز دے ساہمنے پُورا ہنگامہ کھڑا کیتا۔ مینوں پُورا چھج وِچ  پا کے چھٹیا تے فیر بڑی بے رحمی نال صِرف تِن ہفتے دے بچے نوں اوتھے ہی سِٹ کے آ گئی تے سبھ دے ساہمنے کہیا،"ایس  باسٹرڈ نوں آپنے کول رکھ، مینوں ایہہ تیرا گند نیں چاہیدا" تے معصوم نِکا جیہا بال رڑی زمین تے پیا چیکاں ماردا تے کُرلاؤندا رہیا پر اوہ ظالم ڈین ورگی ماں اوویں آپنی گڈی سٹارٹ کرکے لے آئی۔ میں بچے نوں بتھیرا چُپ کراؤن دی کوشش کیتی پر کِتھوں۔ میرے سُپروائیزر نے کہیا وی سی، مِسٹر سنگھ توں پولیس وِچ  شِکایت کیوں نہیں کردا، ایہہ کنیڈا ہے ایتھوں دی پولیس اوس نُوں  بچے نال مندا  ویہار کرن دے اِلزام وِچ  بِناں پُچھے سیخاں پِچھے ڈک سکدی ہے۔ میرا  فیر وی اِک ہِندُوستانی شاعر دا دِل سی تے نالے اوہ میرے بچے دی ماں سی۔ دُوجا اِنڈیا دا جلوس وکھ نِکلدا۔ میں اجیہا نہ کر سکیا۔

 میں بلدیو وِیر جی نوں فون کیتا تے سارے حالات دسے تاں بھاجی آپنے اِک دوست تے اوس دی بیوی نوں نال لے کے میرے کم تے پہُنچے۔ فیر وی پہلاں بھاجی بچہ لے کے ساوی دے ہی گھر گئے۔ بچہ اُچی اُچی روئی جاوے تے بھاجی ساوی دِیاں مِنتاں کری جان "پلیز ساوی، جاندے غُصے نوں۔ توں بچہ واپس لے جا۔ بِناں ماں دے ایناں چھوٹا بچہ کیویں بچ  سکے گا ۔" پر ساوی ٹس توں مس نہ ہوئی۔ نہ ہی اوس اندروں بوہا کھولیا۔ اندروں میرے نال نال بھاجی نوں وی گندیاں گالاں کڈھدی رہی۔  اخیر بھاجی نے کہیا، "ادھی رات ہو گئی اے۔ گھٹو گھٹ بچے نوں دودھ پِلاؤن لئی کوئی بوتل تاں دے دِیو۔" پر کِتھوں اوس دا چنڈال غصہ ممتا نوں نیڑے نہ لگن دیوے۔  ایسے  رام رولے وِچ  میری نوکری وی جاندی رہی۔ کِسے طرح دو ہفتے لوکاں دے گھراں وِچ  بہت بے قدری نال کڈھے۔

 فیر ایمرجنسی دے حالات وِچ  ماتا پِتا  نوں کنیڈا بُلاؤنا پیا۔ بڑی ہی بھج دوڑ کرکے اِک دو بیڈروم دا اپارٹمنٹ تے لئی ڈولی بھین جی اتے بلدیو وِیر جی نے ڈٹ کے پُوری پُوری مدد کیتی۔  ایسے  لئی ساوی ایہناں دوہاں دی جانوں جانی دُشمن بن گئی ہووے۔ ایویں فون لا کے دوواں نوں ادھی راتیں گالھاں تے ابا تبی بکی جانا۔ اخیر اَکّ کے میں وی پولیس دا سہارا لیا تاں جا کے اوہ تھوڑی شانت ہوئی۔ میں تے میرے  ماں پیو نال اِک تِن چار ہفتیاں دا معصوم بچہ۔ اسیں رڑے اپارٹمنٹ دے فرش تے سوندے رہے۔ ساڈے کول ناں کوئی بیڈ ناں ہی بھانڈے۔ ایس  صبر دی مُورت میری امڑی نے آپنے نِکے جیہے پوتے نوں سارا سارا دِن تے رات آپنی چھاتی نال چنبیڑی رکھنا۔ اساں ساریاں نے کدے صِدق نہیں سی ہاریا۔ہولی ہولی سبھ کُجھ سیٹ ہو گیا۔ میں دو دو نوکریاں کیتیاں۔ فیر توں اِک ٹُٹی بھجی چار پنج سو ڈالر دی پُرانی کار وی لے لئی۔ جدوں بچہ چھ مہینے دے قریب ہو گیا تے ساڈے ساریاں وِچ  پُوری طرح  رچ مِچ گیا تاں اچانک اِک دِن ساوی میری غیر حاضری وِچ  ساڈے گھرے پولیس لے کے آ گئی۔

 اوس دِن قُدرتی بلدیو بھاجی گھرے بی جی، باپ  جی نوں مِلن آئے ہوئے سن۔ اوہناں  نے ساری گل پولیس نوں کھول کے سُنائی کہ "اسیں کوئی چوری جاں زبردستی  ایس دا  بچہ لے کے نہیں آئے۔ بچہ تاں پچھلے چھ مہینیاں توں لگاتار آپنے پیو اتے دادی دادا نال رہ رہیا ہے۔ تُسیں بے شک بِلڈِنگ سُپرڈینٹ اتے آنڈھ گوانڈھ والیاں توں پُچھ لوو۔ اسیں بچہ چوری نہیں کیتا سگوں اج توں چھ مہینے پہلاں میڈم ساوی بچے دی ماں بولٹن وِچ  بِل دی فیکٹری دے باہر آپنے ہتھیں اینی کروالٹی نال بچے نوں سِٹ کے آئی سی۔ ساڈے کول اج وی گھٹو گھٹ پندرہ چشم دید گواہ ہن۔ دُوجے سبھ نالوں بڑے وِکٹم میرا دوست تے اوس دی پتنی جو اوس رات 40 ،45 کِلومیٹر ڈرائیو کرکے صِرف تِن ہفتے دے بن ماں دے روندے کُرلاؤندے، بھُکھے پیاسے بچے نوں لے کے آئے سن۔" فیر پولیس افسر نے کہیا (کُجھ رُعب نال) "میڈم، اِز دِس رائٹِ، ییس آر نو؟" فیر ساوی ٹھنڈی پے گئی تے نیویں پا لئی۔ فیر پولیس افسر نے کہیا،’ سوری میڈم، ہُن تاں ایہہ بچہ تُہانوں صِرف کورٹ راہیں ہی مِل سکدا ہےس۔

 اوہی گل ہوئی جِس دا سانوں ڈر سی۔ کورٹ نے وی میری اِک نہ سُنی۔ کہندے کہ بچے تے صِرف پہلا حق ماں دا  ہوندا  ہے۔ صِرف ماں ہی بچے نوں صحیح طرح  پال سکدی ہے۔ پیو نہیں۔ میں جج صاحب نوں کہیا، "جدوں بچہ صِرف تِن ہفتے دا سی، تد ماں دا بچے لئی کوئی حق، کوئی فرض نہیں سی بندا۔ ایہہ بچہ تاں ایس نوں شروع توں ہی نہیں سی چاہیدا۔ میں ایہہ ثابت کر سکدا ہاں۔ ایس نے ست وار ایس  بچے دِیاں ابارشن دِیاں ڈیٹس لئیاں سن۔ ہمیشہ میں ہی ایس نوں روکدا رہیا۔ اج اِک ذمہ دار، جذباتی تے پیار کرن والے پیو توں بچہ کھوہ کے اِک پتھر دِل ڈین، ممتا توں سکھنی ماں نوں بچہ دے رہے ہو۔ ایہہ تاں کنیڈا دا انصاف نہیں۔ سگوں منُکھتا تے شرافت نال اِک دھکہ ہے۔" اُلٹا کورٹ نے میرے تے 120 ڈالر پر منتھ چائیلڈ سپورٹ دا خرچہ وی بنھ دِتا تے میں صِرف ہفتے وِچ  اِک دِن اِک گھنٹے لئی، اوہ وی اوس دی نِگرانی وِچ  کِسے سانجھی جگہ تے ہی مِل سکدا سی۔ جانوں ہر پاسیوں ہار ٹُٹ گیا ہوواں۔

بی جی نے تاں ایہہ گل دِل نوں لا لئی۔ "میرے بچے، میں ہی تیریاں ایہہ سارِیاں مصیبتاں لئی دوشی ہاں۔ نہ ہی میں آپنی ضِد کرکے تینوں ایس  دوزخ وِچ  بھیجدی، ناں ہی ایہہ تیرا حشر ہونا سی۔ میں ہی تیری زندگی وِچوں سارِیاں خوشیاں کھوہیاں نیں۔ میرے بچے، ہو سکے تاں مینوں معاف کر دیویں۔" ماں نے ہمیشہ لئی منجی پھڑ لئی۔ اج فیر ماں نوں دُوجا دِل دا دورہ وی میرے کارن ہویا۔ ماں جی اجیہی بیماری وِچ  وی کنیڈا نہ رُکے۔ بس ایہی کہن "میرے بچیو، مینوں کِداں وی  ایسے  گھڑی واپس اِنڈیا دے جہاز چاڑھ دِیو۔ بھاویں میں راہ وِچ  ہی جاندیاں جاندیاں ہی مر جاواں۔ گھٹو گھٹ اجیہی بے رحم دھرتی تے تاں میرا آخری کِریا کرم نہیں ہووےگا۔" بی جی پِتا   جی نوں ہفتے دے وِچ  وِچ کِسے طرح بھج دوڑ کرکے بھیجنا پیا۔ ساریاں دِیاں دِل دِیاں دِل وِچ  ہی رہ گئیاں۔ ساڈے وِچوں کوئی وی اُف تک ناں کر سکیا۔

میرے نال ہوئے ایس  ماڑے ویہار نے مینوں تے میری امڑی نوں دُھر اندر تیک توڑ دِتا۔ پتہ نہیں کیوں ماتا جی ایہہ سبھ کُجھ لئی آپنے آپ نوں میرا دوشی سمجھن لگ پئے اتے اوہناں  ایہہ گل دِل نوں لا لئی تے پکی منجی پھڑ لئی۔ دُوجے پاسے بمبئی میرے حالات مُولوں ہی نِگھر گئے سن۔  جیہناں  فِلماں وِچ  دھرم بھا جی، بلراج ساہنی جی اتے ہور مہرباناں صدقہ مینوں کم مِلیا سی، سبھ نوں میری وجہ توں نموشی جھلنی پئی۔ کئی پرڈیوسراں  دا بھاری نُقصان وی ہویا،  جیہناں  نوں فیر توں فِلم ری شوٹ کرنی پئی۔ میری مجبوری اُتے اِک غیر ذمہ دار اتے نیش دی موہر ایویں لگ گئی۔ میری ہوم پروڈکشن وی کِسے کُھوہ کھاتے وِچ  پے گئی۔ سمجھو پچھلے دساں سالاں دی کرڑی محنت ایویں کھُر گئی۔ ہُن میں مُڑ بمبئی جان جوگا وی نہ رہیا۔ جانوں ہر پاسیوں نموشی ہی نموشی۔ مینوں  مُونہہ  چِڑا رہی ہووے۔

جاری ہے۔۔۔۔۔

جنگالیا کِلّ, قسط 18 | اِک بد دُعا۔2

 

 اِک بد دُعا۔٢

 ایدھروں دُوسرے دِن شام نوں بڑا خوشیاں  بھریا ساوی دا فون آیا تے بھابی جی نے فون چُکیا۔ میرے نال نال باقی گھردیاں دے وی کن کھڑے ہو گئے۔ ساوی نے ہفتے  نوں سانوں ساریاں نوں چاہ تے بُلایا۔ "ہاں دیدی، ساڈی میتی بیٹی تُہاڈے دیور نوں بہُت یاد کردی ہے۔" اگوں بھابی جی نے وی ہاسے وِچ  کہیا، " ایس دا  مطلب بِلو نوں وی چاہ پین لئی نال لیاؤنا پوے گا۔" دونوں ہس پئیاں۔ "کوئی نہیں، اسیں سارے آ جاواں گے۔ ہاں، توں بہُت اُچیچ نہ کریں۔ بس سادی  جیہی  چاہ ہی کافی ہے۔"

اسیں ہفتے نوں سارے ہی گھر دے جی اِکٹھے ہو کے ساوی دی اپارٹمنٹ وِچ  پہُنچ گئے۔ اگوں اوس دے دوویں بھرا تے بھین تے کُجھ ہور اوہناں  دی جان پہچان والے کُجھ معتبر بندے پہلاں ہی آئے بیٹھے سن۔ سبھ دِیاں نظراں میرے تے ٹِکیاں ہوئیاں سن۔ اِک نے تاں پھٹاک دینی اگیتا ہی کہہ دِتا، "ساوی، ایناں سوہنا مُنڈا! اوہ وی کنوارہ! اینی پڑھی لِکھی فیملی دا! تینوں ہور کِیہ چاہیدا ہے۔" اینے نوں میتی وی نٹھ کے میری گودی چڑھ گئی۔ "ڈیڈی،آئی لو یو، آئی ایم ویٹِنگ فار یو" سارے جنے ہس پئے۔ بھابی جی نے کہیا، "بِلو ہُن تاں تینوں آپنی دھی نوں بمبئی نال لِجانا ہی پینا اے۔ "کیوں نہیں بھابی جی۔ ایس  نوں ویکھیں میں بمبئی وِچ  ‘چائیلڈ آرٹِسٹ’ بنا دیاں گا۔"

ٹیبل تے چاہ پانی، مِٹھائیاں دا کافی سمان سجیا پیا سی۔ چنگی چوکھی تِیاری کیتی جاپدی سی۔ گلاں گلاں وِچ  اِک نے میری عمر پُچھ لئی تے اِک نے میری پڑھائی پُچھ لئی۔ میں کہیا "جی، اج کل تاں میں صِرف فِلماں وِچ  کم کردا ہاں۔ ویسے میں بیسی کلی مکینیکل اِنجنیئرنگ کیتی ہوئی ہے۔" بلدیو بھاجی نے وِچوں ہی گل بوچ لئی تے کہیا، "بٹالے وِچ  ایہہ بطور کُوالٹی کنٹرول فار اِنڈسٹری ڈیویلپمنٹ لگا ہویا سی۔ ایس  دی گزٹڈ پوسٹ سی۔" سارے سُن کے حیران رہ گئے۔ ساوی دِیاں تاں جانوں باچھاں کھِڑ گئیاں ہون۔ فیر اندر تھوڑی  جیہی  گھُسر مُسر ہوئی۔ تھوڑی دیر بعد ساوی سِر ڈھک کے پلیٹ وِچ  مِٹھائی رکھ کے آ گئی۔ وِچوں اِک نے بھاجی نوں مخاطب کرکے کہیا، "سِکند صاحب، آپ سبھ نوں ودھائیاں ہون۔ لؤ جی،  مُونہہ  مِٹھا کرو جی۔ نہیں جی، پہلاں مُنڈے دا کرواؤ جی۔" فیر ساوی نے پلیٹ وِچوں چُک کے مُندری میرے ہتھ وِچ  پا دِتی تے نال ہی ساوی نے اِک پُورا لڈو چُک کے میرے  مُونہہ  وِچ  اڑا دِتا۔ میں وی اِک لڈو چُک کے پُورا دا پُورا ساوی نوں کھُوآ دِتا۔ اینے نوں ڈولی دیدی نے فٹافٹ آپنی مُندری لاہ کے پہلاں ہی آپنے پرس وِچ  رکھ لئی۔ "لے بِلو توں وی میری چھوٹی بھابی نوں مُندی پا دے۔" ویسے تاں سارے ہی خوش سن پر میتی دی خوشی دا تاں کوئی ٹِکانا ہی نہیں سی۔

فیر دو تِن دِناں بعد اسیں چارے سِٹی حال وِچ  ڈاؤن ٹاؤن گئے۔ میں تے ساوی نے دستخط کیتے۔ اوس دے بھرا تے میرے وڈے وِیرے نے گواہی پائی۔ چلو ساڈی کورٹ میرِج ہو گئی اتے ویک اینڈ تے جا کے گُرودُوآرے متھا ٹیکیا تے داتے دا آشیرواد لیا تے گورو کا لنگر کھاہدا۔ چلو جی ساڈا دوہاں دا ویاہ ہو گیا۔

اِک دِن شام نوں مینوں بھاجی آپنی کار وِچ  بِٹھا کے (جانوں اُلٹی رِیت) مینوں لاڑی (ساوی) دے گھر چھڈ آئے۔ اگوں ساوی دے بھین بھراواں نے بڑا ہی اوپرا جیہا جی آیاں کیتا تے فیر اوہ آپنے آپنے رُجھیویاں وِچ  رُجھ گئے۔ کِسے نے وی مینوں چاہ پانی نہ پُچھیا۔ اوہ آپنی بھین دے نویں ویاہ توں خوش نہیں سن۔ میں رات تائیں کلّا ہی بیٹھا ساوی نوں اُڈیکدا رہیا۔ جدوں ساوی وی کم توں تھکی ٹُٹی آئی، بس سرسری  جیہی  ہیلو ہائے ہوئی، کہیا "تُسیں بیٹھو میں تھوڑا فریش ہو کے آؤندی ہاں۔" ہُن مینوں ایوں جاپدا سی  جیویں  میں کوئی وادُھو جیہا بندہ غلطی نال کِسے غلط گھر وِچ  آ گیا ہوواں۔ اینا رُکھا جیہا جی آیاں نوں  اوہ وی سوہرے گھر، پہلے ہی دِن۔ ساوی نہا کے سِدھی کِچن وِچ  گئی۔ اوتھے تاں کُجھ وی نہیں سی کھان پین لئی۔ باقی گھردے سارے جی کھا پی کے آپنے آپنے کمریاں وِچ  آرام فرما رہے سن۔

ساوی نے کمرے وِچ  آؤندیاں ہی کہیا، "تُسیں وی تھوڑا فریش ہو جاؤ، چلو فیر باہر جا کے کُجھ کھا پی آؤندے ہاں۔" کپڑے تاں میں پائے ہوئے سی۔ تھوڑا  مُونہہ  ہتھ دھو کے میں وی فریش ہو کے آ گیا۔ فیر اوہ مینوں تے میتی نوں اِک پِزا سٹور تے لے وڑی۔ اِک اِک ڈالر والے دو چھوٹے چھیٹے پیزا سلائیس اسیں  لئے  تے نال اِک کوک دا کین لے دِتا۔ اِک سلائیس میں کھا لیا اِک اوہناں  ماں دھی نے کھا لیا۔ چلو سبھ دا ڈِنر ہو گیا۔ میں خوشی خوشی جو مِلیا، صبر شکر نال کھا لیا تے ساوی دا شکریہ  وی کیتا۔ "مینوں پتہ ساوی جی، اِک تاں تُسیں کم توں تھکے ٹُٹے آئے، دُوجا میں بن بُلائے دا مہمان تُہانوں اینی کھیچل دِتی۔ ویسے تُہاڈا پیزا بہُت سواد سی۔ مینوں بڑا ہی چنگا لگا۔" بس ایویں ہی کُجھ سرسری  جیہیاں گلاں کردے گھر نوں آ گئے تے راتیں میں، ساوی تے میتی اِکو ہی بیڈ روم وِچ  سُتے۔ اسیں دوویں نیڑے نیڑے لیٹے کُجھ عام  جیہیاں ہی گلاں کردے رہے۔ کُجھ نیڑتا لئی کُجھ رومانٹِک کُجھ نِجی گلاں چھیڑ لئیاں۔

میں کہیا، "تُہانوں میرا ساتھ چنگا لگدا ہے کہ نہیں۔ کِتے صِرف میتی کرکے تاں سمجھوتہ نہیں کیتا تُسیں۔ "نہیں نہیں، ایہو  جیہی  کوئی گل نہیں۔ کُجھ پان لئی کُجھ کھونا وی پیندا ہے۔"

مینوں کُجھ کھونا پیندا ہے، والی گل تھوڑی  جیہی  کھٹکی پر میں گل نوں نظر  انداز  کر گیا۔ میں جان کے ماحول سُکھاواں تے کُجھ رنگین بناؤنا چاہوندا سی کیونکہ میری اج پہلی سُہاگ رات وی سی۔ میں ایہناں قیمتی پلاں نوں یادگاری تے انمول بناؤنا چاہوندا سی۔ میں فیر وی ہر پکھوں ساوی دی تعریف ہی کیتی پر اوس نے ہاں ہوں وِچ  ہی میرا بُتا سار دِتا۔ "دیکھ ساوی، آپاں ہُن نویں زندگی شروع کراں گے۔ آپنا ایہہ چھوٹا جیہا پریوار ہووےگا۔ میں، تُسیں تے آپدی لاڈلی دھی میتی۔ میتی نوں اِک باپ  مِل جاوے گا۔ تُہانوں نویں سِرِیوں تُہاڈا سُہاگ۔ میں تُہانوں دوواں نوں اینا پیار کراں گا کہ تُہانوں کدے تُہاڈا پاسٹ چیتے نہیں آوے گا۔" اگوں ساوی نے میری اِک دم گل کٹ کے کہیا، "دیکھو مِسٹر، ایویں بہُتی  خوش فہمی وِچ  نہ رہو تُسیں۔ تُسیں میرے نال ویاہ کروا کے میرے تے کوئی بہُت وڈا احسان نہیں کیتا۔ اُلٹا میں تُہاڈے تے احسان کیتا ہے۔ میں تُہانوں کنیڈا وِچ  پکا کروایا اے۔ ہُن تاں میری وِڈو پینشن وی بند ہو جاوے گی۔ ایہہ میرے لئی اِک وڈا نقصان ہووےگا"

 میں تاں جانوں اِک دم سُن ہو گیا ہوواں۔ جے کہو تاں میرے وِچوں اِک بُوند خُون نہ نِکلے۔  جیویں  کِسے نے مینوں کِسے وڈے سارےفریزر وِچ  سدا  لئی ڈک دِتا ہووے۔  جیویں  میری نموشی مینوں دھرتی وِچ  غرق کری جا رہی ہووے۔ ہائے میں  ایتھے  آ کے اینا سستا ہو گیا۔  جیویں  میرے سارے گُناں، میری شخصیت تے میرے ضمیر دا اج مذاق اُڈایا جا رہیا ہووے۔ اِک دُہاجو وِدھوا، اِک بچی دی ماں نے میرے احسان دا آدر تاں  کِیہ کرنا سی، سگوں اوس میری فراخدِلی دے  مُونہہ  تے اِک کرڑی چپیڑ ماری ہووے۔ اج فیر میں بے قدری دی ہور اِک ڈونگھی تے انھی کھائی وِچ   مُونہہ  بھارنے گِر گیا ہوواں۔ اج میری ہی ویاہُتا بیوی اوہ پہلی سُہاگ رات نوں میرے نال ایہو جیہا ماڑا  ویہار  کرے گی۔ کِیہ کنیڈا دی اِمیگریشن ہی  ایتھے  سبھ احساساں  توں بھارُو ہے۔ کِیہ  ایتھے  احسان ناں دی کوئی وی چیز نہیں۔ کِیہ اینے بے درد  تے رُکھے لوگ نے ایس  دھرتی دے۔ میرے تاں سارے چاء  ملار پلاں وِچ  کھیرو کھیرو ہو گئے نیں۔ میں تاں نہیں جی سکاں گا اجیہی دُنیاں وِچ  جِتھے صِرف پیسہ ہی سبھ تے بھارُو ہووے۔ ایہہ کِیہ جانن پیار دِیاں قدراں قیمتاں۔

اسیں پہلی ہی رات اِک دُوجے ول کنڈ کرکے سوں گئے۔ دُوریاں ودھدیاں گئیاں۔سمجھوتے ہولی ہولی دم توڑن لگے۔ ہُن مینوں پُورا یقین ہو گیا کہ میرے کرماں وِچ  کِسے وی عورت دا سُکھ ہے ہی نہیں۔ سویرے ساوی میرے کولوں اُٹھ کے آپنا نہاؤن دھون چلی گئی۔ تھوڑی دیر بعد میتی اُونگھدی اُونگھدی میرے نال لِپٹ کے فیر توں سوں گئی۔ جانوں بچی دا موہ مینوں کمزور کر رہیا ہووے۔

 تھوڑی دیر بعد میں بلدیو بھاجی دا فون گھُمایا۔ دو تِن گھنٹیاں بعد بھاجی نے فون چُک لیا۔ پہلاں بھاجی نال میری سرسری  جیہی  دُعا سلام ہوئی۔ فیر میرا اچانک رون نِکل گیا۔ اگوں بھاجی نے کہیا، "کیہ گل میرے بچے، سُکھ تاں ہے۔ "نہیں بھاجی، میرا  ایتھے  دم جیہا گھُٹدا ہے۔ مینُوں  تُہاڈا کنیڈا راس نہیں آیا۔ پلیز مینوں کِسے وی طرح اِنڈیا بھیج دِیو۔ "نہیں میرے بچے، میرے وِیر، میرے نِکے یار، توں ہِمت رکھ۔ دیکھیں سبھ ٹھیک ٹھاک ہو جاوے گا۔  جیویں   جیویں  تُسیں اِک دُوجے دے نیڑے رہوگے اونی  ہی تُہاڈی انڈرسٹینڈِنگ ودھے گی۔ ویکھیں اِک دِن توں  ایتھے  ہی گھِیو کھِچڑی ہو جانا اے۔ فیر آپے تینوں سبھ کُجھ چنگا چنگا لگن لگ پئے گا۔" مینوں لگدا سی  جیویں  کِسے نے باہروں میرے فون چُک کے چوریں سبھ کُجھ سُنیا ہووے۔ میں فون رکھ کے کول سُتی پئی میتی دا بڑے موہ نال سِر پلوسن لگ پیا۔ لگدا اے ساوی نوں تھوڑا بہُت چانن تاں میرا چوری فون سُن کے ہو ہی گیا ہووےگا کہ ایہہ بندہ ایویں میرے تھلے لگ کے رہن والا نہیں۔ فیر بلدیو بھاجی نے بہانے سِر سانوں سبھ نوں آپنے گھر شام دی چاہ لئی سد لیا۔ شام نوں اوس دے گھر دے بندے تے میرے قریبی بندے تقریباً سارے ہی اِکٹھے ہو گئے۔ 

پہلاں مِسٹر اتے مِسز دھالیوال نال سرسری  جیہیاں گلاں ہوئیاں۔ بعد وِچ  میرے بلونت بھاجی تے بھابی جی میرے تے بِناں راشن پانی سوار ہو گئے۔ اُلٹا مینوں ہی ڈانٹن لگ پئے، "بس ہُن  جیویں  ساوی کہندی اے تینوں اوسے طرح اوس مطابق ہی چلنا تے رہنا پوے گا۔ ہُن توں بمبئی دا ہیرو نہیں رہیا۔ کنیڈا وِچ  ایس  ویلے توں صِرف زیرو ہیں۔ تینوں ساوی نال رل کے  ہی پھِر توں آپنی پہچان بناؤنی پوے گی۔" میں تاں جانوں رون ہاکا جیہا ہو گیا ہوواں۔ میں کہڑا گُناہ کر لیا کنیڈا آکے تے  ایتھے  اِک عورت نال ویاہ کروا کے۔ فیر اِک دم مِسٹر دھالیوال نے ساریاں نوں ڈانٹیا،" تُسیں سارے ہی چُپ کرو۔ تُسیں ساوی نوں سمجھاؤن دی تھاں اُلٹا ایس  وِچارے مُنڈے نوں ڈانٹی جاندے ہو۔ سُن ساوی، ہُن ایہہ تیرا خصم ہے، کوئی خریدیا مُنڈو نہیں۔" فیر کُجھ اوس دے آپدے سجن مِتراں نے وی سمجھایا کہ "سبھ نوں اِک ڈنڈے نال نہیں ہکیدا۔ کُجھ توں وی آپنے وِچ  نرمی لیا۔ کُجھ جرنا مرنا وی سِکھ۔ تیرے بھین بھراواں نوں تاں خوش ہونا چاہیدا سی، چلو ساڈی بھین دا مُڑ کے گھر وسیا اے۔ اوسدا مان سمان کرن دی تھاں اوس وِچارے نال تُسیں نفرت کردے ہو۔ وِچارا دو دِن توں تُہاڈے گھر وِچ  بھُکھا بھانا بیٹھا رہیا۔ ناں تُہاڈے وِچوں کِسے نے اوس نُوں  سِدھے  مُونہہ  بُلایا، ناں ہی کِسے اوس نُوں  چاہ پانی تک دی سُلاہ ماری۔ کِیہ ایداں دا رُکھا سلوک کریدا اے جوائی بھائی دا۔ شرمسار ہون دی تھاں اُلٹا آکڑدے ہو۔ کِیہ کمی ہے مُنڈے وِچ، تُہاڈے نالوں کِتے زیادہ پڑیا لِکھیا تے ہینڈسم ہے۔ کِیہ کنیڈا دی موہر ہی سبھ کُجھ ہو گئی۔" فیر مِسٹر دھالیوال پے نکلے ساوی نوں "پہلاں تاں توں آپ اگے ہو کے سبھ کُجھ کیتا سی۔ ہُن تینوں اِک دِن وِچ کیہ ہو گیا۔

اینا سوہنا سُنکھا ساؤ جیہا مُنڈا اوہ وی کنوارہ، اوہ وی تینوں اِک بیوہ، اِک بچی دی ماں نوں گھر بیٹھیاں  بِٹھایا مِل گیا۔ ذرا آپنے پاسٹ بارے سوچ، کہڑے حالاتاں وِچوں گُزری ہیں توں۔ کل تائیں اکھاں وِچ  گھسُن دے کے روندی سی۔ ہائے میں کلی کیویں جیواں گی۔ کیویں پالاں گی آپنی ایس  یتیم بچی نوں۔" مِسٹر اتے مِسز دھالیوال دی بے باک کڑوی سچائی نے ساریاں نوں ٹھل پا دِتی۔ ہُن ساوی وی کافی ڈِھلی پے گئی سی۔ فیر دھالیوال جی نے ہسدیاں کہیا، "ساوی، ہُن کم توں اِک دو دِن دِیاں چُھٹیاں لوو تے ایس  مُنڈے نوں کِتے آؤٹِنگ تے لے کے جاؤ۔ تھوڑی بہُت آپنے کنیڈا دی سیر کرواؤ۔ جِدن دا  ایتھے  آیا اے، وِچارے نوں پِنجرے وِچ  تاڑکے رکھ دِتا اے۔  جیویں  کوئی بہُت وڈا مُجرم ہووے۔" فیر سارے اچانک ہس پئے تے بلدیو بھاجی نے وی گُزارِش کیتی، "پلیز نال نال چاہ پانی وی پیو جی۔"

 دُوجے دِن جدوں اسیں کار وِچ  بیٹھ کے باہر جان لگے تاں میں ساوی نوں کہیا،" پلیز ذرا پنج مِنٹ ویٹ کر لوو۔ میں آپنا والٹ تے آپنے گوگلز اپارٹمیٹ وِچ  بھُل آیا ہاں۔" ساوی نے گڈی بند کر دِتی تے کہیا "چھیتی آؤنا۔" جدوں میں اچانک فلیٹ دا دروازہ کھولھیا تاں وِچاری میتی اُچی اُچی رو رہی سی تے ساوی دا وڈا بھرا اوس نُوں  ڈانٹ رہیا سی تے بُڑ بُڑ کری جا رہیا سی کہ آپ تاں عیشیاں کرن چلی گئی اے، ساڈی جان ایہہ سیاپا  ایتھے  چھڈ گئی اے۔ میں اگے ودھ کے کہیا، "تُسیں فِکر نہ کرو جی، میں ایس نوں لین ہی آیا سی۔" میں میتی نوں اوداں ہی دو تِن کپڑیاں نال لے کے ہیٹھاں آ گیا۔ ساوی نے جد میری گود وِچ  میتی نوں دیکھیا تاں حیران  جیہی  رہ گئی۔ میں کہیا، "ساوی جی، ادھوری فیمِلی نال زندگی دا پہلا سفر کیویں پُورا ہووےگا۔" اگوں میتی نے روندیاں روندیاں ماں دے گل لگ کے کہیا "ممی، تُسیں مینوں چھڈ کے کِتھے چلے سی؟ ماسی تے وڈا ماما مینوں بہُت  جیل (ڈانٹ) کردے سی۔ چنگا ہویا میرے ڈیڈی آ گئے۔ نہیں تاں اوہناں  مگروں مینوں بہُت مارنا سی۔ "چُپ کر جا میری رانی بیٹی۔ اوہناں  دی کِیہ مجال میرے ہی گھر وِچ  رہِ کے میری ہی بچی نوں ڈانٹن تے مارن۔ سبھ نوں گھروں کڈھ دیواں گی آہو۔" ساوی غُصے وِچ  بُڑ بُڑ کری جاندی سی۔ میں بینتی  جیہی  کرن لگ پیا "ساوی پلیز، آپنا مُوڈ خراب نہ کرو۔ جو رب کردا ہے چنگا ہی کردا ہے۔ ہُن ساڈی بچی ساڈے نال ہے۔ نہیں تاں ہر ویلے پِچھے تیرا ایس  وِچ  ہی دِھیان رہنا سی۔"

جاری ہے۔۔۔۔۔